11. Sınıf Felsefe Yazılı Soruları Oku, İndir
— Bilgi nedir? Kaç türlü bilgi vardır? (İsimlerini yazınız)
Bilgi obje ile süje arasındaki akt'tır. 6 değişik bilgi türü vardır bunlar: Gün****k bilgi, teknik bilgi, felsefi bilgi, sanat bilgisi, bilimsel bilgi, dini bilgidir.
— Bilimsel bilgi ve felsefi bilginin özellikleri nelerdir?
Bilimsel bilgi: Nesneldir. Eleştireldir. Deney ve gözleme dayalıdır. Değişebilirliği vardır. Kesinlik ve bitmişlik içerir. Sistemli ve tutarlı bir bilgi türüdür. Felsefi bilgi: Özneldir. Kesinlik yoktur, sorgulayıcı bir bilgi türüdür. Konuları bir bütün olarak inceler. Sistemli ve tutarlı bir bilgi türüdür. Akıl yürütmeye dayalıdır. Eleştirici ve esnektir. Evrenseldir.
— Felsefenin konuları nelerdir? (5 Tane yazınız)
Bilgi, bilim, varlık, dil, din, siyaset.
— Felsefe ve bilimin ortak ve farklı yönlerini nelerdir? (3'er tane yazınız)
Ortak yönleri: Eleştiriseldirler. Konuları insan, doğa ve evrendir. Gerçeğe ulaşmak amaçtır.
Farklı yönleri: Bilim konuları parçalara ayırarak, felsefe bir bütün olarak inceler. Bilim deney ve gözleme dayalıdır, felsefe akla ve mantığa. Bilimde kesin ve bitmişlik vardır, ama felsefede yoktur.
— Din ve felsefenin ortak ve farklı yönleri nelerdir? (2'şer tane yazınız)
Ortak yönleri: Özneldirler. Doğayı ve insanı konu almışlardır.
Farklı yönleri: Din vahiye bağlıdır, felsefe akla ve mantığa. Din mutlaktır, felsefe ise değişkendir.
— Niçin felsefe gereklidir?
Bilinmeyenleri öğrenmek için.
Merak ve kuşku uyandırarak doğru bilgiye ulaşmak için.
Bilimlere kaynaklık etmek için
Kültür seviyesini yükseltmek, düşünmeye yöneltmek için gereklidir.
— Çağımız felsefesinin görevleri nelerdir?
Demokrasinin eşit dağılımını sağlamaktır.
Hak ve özgürlüklerin eşit dağılımını sağlamaktır.
Gelişen bilim ve felsefeye ayak uydurulmasını sağlamaktır.
— Felsefenin tanımını yapınız?
Sürekli sorular soran, ilk bulduğuyla yetinmeyen, körü körüne bağlanmayan, evren, doğa, insan vb. konuları yöntemli, sistemli ve tutarlı bir şekilde ele alıp inceleyen araştırma etkinliğidir.
— Bilgi felsefesinin konusu nedir?
Bilginin kendisidir; yani bilginin oluşumu, yapısı, kaynakları, sınırları ve değeri ile ilgili problemlerdir.
— Bilgi felsefesinin temel kavramlarından 5 tanesini yazınız.
Obje, süje, deney, olgu, fenomen…
— Bilgi felsefesinin temel soruları nelerdir? (2 tane örnek veriniz)
Bilginin kaynağı ile ilgili sorular: Bilgi nasıl oluşuyor? , Bilginin elde edilmesinde sezgi önemlimidir?
Bilginin değeri ile ilgili sorular: Bilginin sınırı var mı? , Doğru bilgiye ulaşılabilir mi?
— İzimlerin (bilginin kaynaklarının) tanımını yapınız.
Rasyonalizm: Akla dayanan bilgi doğru bilgidir.
Empirizm: Deneye, tecrübeye dayanan bilgi doğrudur.
Pragmatizm: Faydaya dayanan bilgi türü.
Pozitivizm: Deney ve gözleme dayanan bilgi türü.
Entüisyonizm: Sezgiye dayanan bilgi.
Mistisizm, Egzistiyansiyalizm: İç tecrübeye dayanan bilgi türü.
Fideizm: Vahiye dayanan bilgi türü.
Fenomenonoloji: Saf fenomenlere dayanan bilgi türü.
— Doğru bilginin imkansızlığını (Septisizm)savunan görüşler nelerdir?
Sofistler: Gorgias ve Protayaras.
Septikler: Timon ve Pyrhoon.
— Doğru bilginin imkanlığını savunan görüşler hangileridir? (3 örnek verin)
Rasyonalistler: Descartes, Platon (Eflatun), Farabi.
Emprikler: J.Locke, D.Hume.
Kritisizler: Kant
— Platon ve Farabi'nin rasyonalizm anlayışı nedir?
Platon: İki alemin olduğunu savunur (duyular: gölgeler alemi, akıl: idealar alemi). Varlıkların asılları idealar alemindedir. Gölgeleri ise diğerindedir. İdeaların bilgisinin doğuştan var olduğunu savunmaktadır.
Farabi: Gerçeğin başında Allah vardır. Allah bir varlık yaratır. Yarattığı ilk varlık akıldır. İnsan aklı doğuştan bilgilerle gelir ama pasiftir, daha sonra deneylerle ortaya çıkar, aktifleşir.
— J.Lock'un emprizm anlayışını açıklayınız.
J.Lock zihnin boş bir levha olduğuna inanmıştır. O boş levha deneylerle doldurulur. İç ve dış deney bilginin kaynağıdır.
— Gazalinin entüisyonizm anlayışını kısaca anlatınız.
Duyular ve akıl bilginin kaynağıdır ama bunlar kesin değildir. Akıl kesin olmadığı için bundan ileride bir kesinlik noktası arar, buna da kalp gözü denir. Kalp gözü açık olan kimse, dış dünyayı ve fizik ötesini daha iyi bilir.
— Analitik Felsefe nedir? Temsilcisi kimdir?
Analitik Felsefe: Felsefenin dilinin ağır olduğunu ve bunun çözümlenmesi gerektiğini savunur. En büyük temsilcisi Ludwig Wittgenstein'dir. Dünyanın nesnelerin değil olguların toplumu olduğunu savunur.
— Fenomonoloji nedir? Temsilcisi kimdir?
Özü araştıran bir yöntemdir. En büyük temsilcisi Edmund Husserl'dir.
— Pozitivizm nedir? Temsilcisi kimdir?
Niçinlere değil, nasıllara cevap arayan bir yöntemdir. En büyük temsilcisi Auguste Comte'dur.
— David Hume' un emprizm anlayışı nedir?
Neden-Sonuç ilişkisi vardır, yani art arda geliş ilişkisi vardır. Örnek: Güneşin her gün doğudan doğması.
— Felsefe ile sanat ilişkisi ortak ve farklı yönleri nelerdir? (2 tane yazınız)
Ortak yönleri: Özneldir. Sistemli düşünmenin ürünüdürler.
Farklı yönleri: Felsefe akla ve mantığa dayanarak doğruya, sanat duygu ve düşüncelere dayanarak güzele ulaşmayı amaçlar. Felsefe sezgi yolunu, sanat ise sezi yolunu kullanarak öze ulaşmaya çalışır.
Bilim felsefesi nedir? Mantıkçı pozitivistlerin dayandığı temeller nelerdir?
— Bilim felsefesi: bilimin amacını, yöntemini ve yapısını mantığa uygun çözümlemelerle belirtme faaliyetidir. Dayandıkları temeller: emprizm, bilimsel yöntem ve matematiksel ve mantıksal çözümlemedir.
Ürün olarak bilim nedir? Temsilcileri kimlerdir? Reichenbach'ın görüşlerini açıklayınız.
— Ürün olarak bilim: bilimsel metinlerin mantık diliyle sembolik olarak yazılmasıdır. Reichenbach ve Carnap temsilcileridir. Reichenbach …(eksik cevap)
Etkinlik olarak bilim nedir? Temsilcileri kimlerdir? Kuhn'un görüşleri nelerdir?
— Etkinlik olarak bilim: bilim adamlarının kendi fikirleriyle yarattıkları eserlerdir. Kuhn ve Stephan Thulmin temsilcileridir. Kuhn: bilimin, paradigma kontrolünde sıradan sorunlara çözüm bulma etkinliği olan normal bilim dönemi ve bunalımdan kurtulmak için klasik görüşlerin yerine kişisel görüşlerin olduğu olağan üstü bilim döneminden oluştuğunu düşünmüştür.
Klasik görüşün dayandığı temellerden 3 tanesini yazınız.
— Her bilimde tek ve aynı yöntem uygulanmalıdır.
— Bilim önceden görme, bunun için eylemde bulunmadır.
— Bütün bilimler matematiksel fiziğe indirgenebilir.
Klasik görüşe yapılan eleştirilerden 3 tanesini yazınız.
— Bilimleri fiziğe indirgemek: gerçeği anlamaya engeldir.
— Bilim devrimci hamleler şeklinde ilerler.
— İnsan aklına sınır koyulamaz.
Varlık felsefesinin konusu nedir? Bilime göre varlık nedir?
— Varlık felsefesinin konusu 'var' olan her şeydir. Bilime göre varlık ise maddesi, şekli vs. olan, var olandır. Atom bile bir varlıktır.
Felsefe açısından varlık nedir? Metafizik ve ontolojiyi açıklayanız.
— Felsefe açısından varlık: bilimden farklı olarak 'genel olarak varlığın' ne olduğu üzerinde durur, yani varlık her şeydir. Metafizik: fizik ötesi, ontoloji ise varlık bilimidir. Önceleri birlikte ele alınan bu ikisi, 17.yılda ayrılmışlardır.
Metafiziğin varlıkla ilgili sorularını açıklayıp 3 örnek veriniz.
— İnsan düşünen bir varlıktır. Bundan dolayı varlık hakkında düşünüp sorular sormuştur.
'Varlık var mıdır?' 'Varlık bir tane midir, çok mudur?' 'Ben nasıl var oldum?'
Varlığın olmadığını savunan görüşler hangileridir?
— A) Nihizm ' Niçe, Taoculuk ' Lao Tse
— B) Realizm ' safdil, kritik, doğrudan.
Varlığın ne olduğu sorusuna ne cevapları verilmiştir?
— Oluş, idea, madde, hem ruh hem madde, fenomen.
Whitehead'ın varlık hakkındaki görüşünü açıklayınız.
— Whitehead'a göre temel problem ilişkiler problemidir. Evren nesnelerden değil, olaylardan meydana gelir. Ruh da bir canlıdır ve tanrı vardır.
Hegel'in varlık hakkındaki görüşünü açıklayınız.
— Hegel'e göre varlık ide olarak kabul edilmektedir. İde özne ile nesnenin birliğidir. Zıtların çatışmasıyla tez ve antitez şeklinde oluş meydana gelmiştir.
Hobbes'un varlık hakkındaki görüşünü açıklayınız.
— Hobbes'a göre doğru: birleştirilmesi gerekenleri birleştirmek, ayrılması gerekenleri ayırmaktır. Bu yüzden felsefenin konusu da cisimlerdir. Cisimler 3'e ayrılır (doğal, yapma ve ahlaki ve ya toplumsal) (insan eserleri yapma cisimlerdir)
Descartes'in varlık hakkındaki görüşlerini açıklayınız.
— Descartes'e göre varlık ruh ve maddeden oluşan değişir cevherlerden ve tanrı'dan oluşan değişmeyen cevherden meydana gelir.
—
1)Bilgi nasıl oluşur?
-Bilgi kavrama ve çıkarım yapma sonucunda oluşur.
2)Neden birden fazla bilgi türü vardır?
-Doğal, sosyal hayat ve insan çok yönlü varlıktır. Bu varlıkların her yönden açıklanması, doğru bilgi elde edilmesi için birden fazla bilgi türüne ihtiyaç vardır.
3)Gün****k bilgi nasıl bilgidir?
-Gün****k bilgi düzensiz bilgidir. Sistemli ve bilimsel değildir. Bununla birlikte gün****k bilgilerden her zaman yararlanılabilir.
4)Empirik bilginin geçerliliği ve doğruluğu neye dayanır ve neyi kolaylaştırır?
-Empirik bilginin geçerliliği ve doğruluğu kişisel tecrübeye dayanır ve günlük hayatı kolaylaştırır.
5)Teknik ile bilim arasında nasıl bir ilişki vardır?
-Tekniğin ilerlemesi bilimi ilerlettiği gibi bilimin ilerlemesinde tekniği ilerletir.
6)Sanatı diğer bilgi türlerinden ayıran en önemli özellik nedir?
-Sanatçı terimlerin yanında sesi, rengi ve maddenin çeşitli şekillerini de kullanır, özeldir.
7)Bilimsel bilginin özeliklerini belirtiniz.
*Nesneldir. Bilimsel bilgi tutarlıdır.
*Aklın ve akıl ilkelerinin ürünüdür.
*Yöntemli bir bilgidir.
8)Formel bilimler nedir?
-Düşüncenin biçimi ve tutarlılığı ile ilgilenen mantık ve matematik gibi bilimlere formel bilimler denir.
9)Doğa bilimleri nedir?
-Doğadaki olayları konu alan fizik, kimya, jeoloji, astronomi ve biyoloji gibi birimlere denir.
10)Doğa kanunları nasıl elde edilir?
-Doğa bilimleri önce doğadaki çok karmaşık olayları deney ve gözlemle inceler, sonra tümevarım yoluyla çıkarımlar yaparak genel geçerli doğa kanununu elde eder.
11)İnsan nedir?
-Tarihteki ve toplumdaki olayları değişik ortamlarda çeşitli yönleriyle anlaşılmaya çalışan varlıktır.
12)İnsan bilimleri nelerdir?
-Tarih, psikoloji, antropoloji, sosyoloji
13)Felsefenin amacı nedir?
-Felsefenin amacı; Ön yargısız, güvenilir, iyi temellendirilmiş ve tutarlı bilgi elde etmektir.
14)Felsefe bilgisi hakkında kısaca bilgi veriniz?
-Felsefe bilgisi; Varlığı parçalara ayırmadan bütünlüğünü koruyarak elde edilen bir bilgidir. Bu bilgi nesneleri ve evrenin tümünü açıklamaya çalışır.
15)Felsefe bilgisinin özelliğini yazınız?
* Tutarlı ve sistemli bir bilgidir.
* Sentezci bir bilgidir.
* Zihnin ilgisini ve akıl gücünü inceler.
16)Felsefe bilgisinin genel geçerli olmayışının sebebi nedir?
-Felsefe bilgisi insan zihninin problemlerini ele aldığı ve onlara aklın evrensel ilkelerine göre çözüm aradığı içindir.
17)Felsefe ile bilim arasındaki ortak özellikler nelerdir?
* İkisi de insan ürünüdür.
* İkisi de zihne ve akıl ilkelerine dayanır.
* İkisi de yeni bilgi peşindedir.
* İkisi de şüphe ile başlar.
* Her ikisi de hazır bilgi ile yetinmez.
18)Felsefe ile bilim arasında amaç bakımından nasıl bir yakınlık ve benzerlik vardır?
-Her ikisi de hazır bilgi ile yetinmez, yaratıcı ve eleştirici bir yaklaşımla doğruyu arar.
19)Felsefe bilimlerden hangi amaçla yararlanır.?
-Felsefe bilimlerin hepsinin ortaya koyduğu bilgilere dayanarak yükselir. Bilim Felsefeye ufuk açar, yeni bir boyut katar.
20) Bilim felsefeden hangi açılardan yararlanır?
- Felsefe bilimlerin verilerini deney dışında yorumlar. Bilimler arası eş güdümü sağlar.
21) Felsefe ve dinin kaynağı neye dayanır?
* Din genellikle ilahi kaynaklı olup vahiy temeline dayanır
*Felsefe ise insan kaynaklı olup akıl ilkelerine dayanır
22) Felsefe ve dinin amaç bakımından benzerliği nedir?
- İkisi de hakikati tanımak ve tanıtmak ister.
23) Sanat nedir?
- İnsanın serbest bir şekilde, belli kurallara uymadan güzeli aramasıdır.
24) Felsefeye bilimde neden ihtiyaç duyulur?
- Yeni bilgilerin üretilmesinde ve yorumlanmasında ihtiyaç vardır.
25) Kilisenin etkisi ne zaman azaldı ve ne şekilde azaldı?
- Yeni çağda rönesans etkisiyle azaldı.
26) Felsefenin sınırı var mıdır? Neden?
- Yoktur. İnsan beyninin sınırı olmadığı gibi felsefeninde sınırı yoktur.
27) Bilgi kuramının temel kavramları nelerdir?
- Suje (özne-ben), obje(nesne-ben olmayan), bilgi ve doğruluk(hakikat), gerçeklik, temellendirme.
28) Temellendirme bilgi kuramı açısından önemlimidir? Niçin?
— Önemlidir. Çünkü temellendirme akıl ve mantık kuralları ile üretilen bilginin tutarlı hale getirilmesi ve çelişkilerden kurtarılması anlayışıdır.
29) Olgu ile gözlem arasındaki fark nedir?
— Olgu bilim adamlarının olayı araştırıp sonuçlandırması, gözlem ise bilim adamları tarafından olguların meydana geliş şeklinin gözlemlenmesi sürecidir.
30) Hakikat ne anlamda kullanılır?
— Gerçeğe uygun olan, düşünce ile konu arasındaki uygunluk, tipine idealine uygun olan, varlık düşünce uygunluğu, ilahi hakikatler.
31) Bilginin kaynağı ile ilgili sorularda temelde hangi kavramlar ortaya çıkmıştır?
*Bilginin kaynağının akıl olduğunu söyleyen kuram
* Bilginin deneyden geldiğini söyleyen kuram.
32) Bilginin kaynağı konusunda doğru bilginin ölçütleri neden daha önemlidir?
— Çünkü doğru bilginin ölçütleri neler sorusuna verilen yanıtlar, farklı akımların ortaya çıkmasına neden olur.
33) Mantığın amacı nedir?
— Düşünceler arasındaki düzeni ve bağı idare eden ilkeleri bulmak.
34) Bilginin değeri nedir?
— Bilginin olaya ve konuya olan uygunluğu ve bu uygunluktan doğan geçerliliği demektir. 35) İlk çağ şüpheciliği neyi ifade eder?
— Kesinsizliği ifade eden ruhsal bir bunalım ve tavırdır.
36) Asıl sitemli şüphecilik kimle başlar ve düşüncesi nedir?
— Piron ile başlar. Piron 'bu böyledir' gibi kesinlik ifade eden önermeleri reddeder. Ona göre nesnelerde ve bilgilerimizde istikrar yoktur.
37) Akıl nedir? Rasyonalizm'de aklın yeri nedir?
-Akıl nesneler ve olaylar arasında ilişki kuran ve bunlardan soyutlama ve genelleme ile kavramlar yaratan yetidir. Rasyonalizm'de doğru bilginin kaynağı ve ölçütü akıldır.
38) Başlıca rasyonalist düşünürler kimlerdir?
-Platon, Aristoteles, Farabi, İbni Sina, İbni Rüşd, Descartes, Spinoza.
39) Farabi bilginin kaynağı olarak neleri kabul eder?
—Duyu, akıl ve nazarı kabul eder.
40) Descartes'in duyularla kavranılan bilgi elde etmede kullandığı yöntemin kuralları nelerdir?
- Apaçıklık, bölme-analiz, basitleştirme ve sıra, sayma ve kontrol.
41)Naiv Emprizm ne zaman son bulmuştur?
-Bilginin doğruluğu ve değeri konusunda araştırmalar yapılmaya başladığı son bulmuştur.
42)Varlık ve yokluğu tanımlayınız? -Varlık vardır, yokluk yoktur.
43)Emprizm'e göre bilgilerimizin kaynağı nedir?
-Emprizm bilgilerimizin kaynağında yalnızca deneyin bulunduğunu söyleyen akımdır.
44)David Hume göre algı kaç şekilde ortaya çıkar? Nelerdir?
-İki şekilde ortaya çıkar.
1)İzlenimler
2)İdeler (kavramlar ve düşüncelerdir).
45)Kritisizm nedir?
-Bilginin sınırlarını belirleyen felsefeye Kritisizim denir.
46)Kant felsefesine göre saf akıl ile ulaşılamayan asıl varlık sahasına nasıl ulaşılabilir?
-Kant felsefesine göre, pratik akıl yani ahlak ile ulaşılabilir.
47)Sezgicilik kim tarafından sistemleştirilmiştir?
-Sezgicilik; rasyonalizm, entelektüalizm, sasualizm, materyalizm gibi akımlara karşı Henri Bergson tarafından sistemleştirilmiştir.
48)Sezgi ve zekâ arasındaki farkı açıklayınız.
-Zekâ nesneleri olduğu gibi kavrayamaz. Özne, nesneleri ayırır, böler, analiz eder sonra bilgiyi elde eder. Oysa hayat bir bütündür. Bilinç uykuda bile çalışır.Zekâ bunu doğrudan veremezken, sezgi bir anda bütünü kavrar.Parçalara ayırmadan, bozmadan doğru bilgiyi yakalar.
49)Pozitivizmin kurucusu kimdir?
-Kurucusu Saint Simon, sistemleştiren Auquste Comte'dir.
50)Auquste Comte'nin asıl amacı nedir?
-Toplum olaylarını inceleyerek topluma yeni bir şekil yeni bir yön vermektir.
51)Analitik felsefe dili nasıl görmüştür?
-Dil dünya ve düşüncelerin bir görüntüsü olarak kabul edilmiştir.
52)Analitik felsefe hangi düşünceyi ileri sürmüştür?
-Gerçeğin bilgisine dil çözümlemeleriyle ulaşılacağını belirtmiştir.
53)Willliam James'e göre pragmatik yöntem nedir?
-Pragmatik yöntem; her kavramı kendinden pragmatik sonuçlar çıkararak yorumlamaktır.
54)John Dewey'e göre pragmatizm nedir?
-Eğitime geniş şekilde uygulamış ve bir eğitim felsefesi geliştirmiştir. Ona göre genel olarak düşünceler ve özel olarak da teoriler, eylem için sadece bir alettir.
55)Fenomenoloji nedir ve kim tarafından kurulmuştur?
-Fenomenoloji özün bilinebileceğini ileri süren bir görüştür.Alman filozofu Edmun Husserl tarafından kurulmuştur.
56)Husserl'e göre fenomenoloji konusu nedir?
-Husserl zihnin ve en genel ilkelerin zaman ve mekan dışı birer öz olarak mevcut olduğu tezinden hareket eder. Bu özlerin anlaşılması felsefenin konusu olarak görür ve bu özlere Fenomen denir.
57)Bilim felsefesi nedir?
-Bilimi anlamayı ve açıklamayı hedefleyen bilimsel bilgi birikimi üzerine yapılan felsefi çalışmalardır.
58)Orta çağ Hristiyan Skolastik dünyasında doğa bilimleri neden gelişmemiştir?
-Çünkü hristiyanlık, maddenin varlığını kabul etmiyor ve tek varlık olarak ruhu görüyordu.
59)Kartezyen rasyonalist bilgi anlayışına hangi filozoflar hakim olmuştur?
-Descantes, Spinoza Lebniz vb.
60)Atom mo****ni kim çizmiştir?
-Niels Bohr.
61)Bilim felsefesinin konusu nedir?
-Bilim yapmaktaki amacı bu etkinliğin meşru olup olmadığını ve aynı etkinliğin yöntemine olması gerektiği konu edinir.
62)Mantıkçı pozitivistlerin hedefleri nelerdir?
-Bilimsel bir kimlik vermektedir.
63)Mantıkçı pozitivizm ve mantıkçı empirizmin en önemli temsilcileri kimlerdir?
-H.Reichenbach ve R.Carnap'tır.
64)Doğrulama nedir?
-Doğrulama,bir varsayımın doğru olduğunu denetlemek için deney ve mantıki ispatlarla yapılan işlemlerin tamamıdır.
65)Çözümleyici felsefe neye yol açmıştır?
-Çözümleyici felsefe bilimi biçimselleştirmiş içeriğini yok etmiş ve nesnelliğini yitirmesine neden olmuştur.
66)Hemper bilimsel açıklamasının yapısını incelerken hangi açıklamdan söz eder?
-Objektif yasal açıklama,endüktif, yasal açıklama
67)Thomas Kuhn'ın işlediği temel konu nedir?
-Bilimin gelişmesi veya ilerleme sürecidir.
68)Paradigma nedir?
-Bilim insanlarının bilimsel problemleri tespit ederken ya da çözümlemeye girişirken ortak olarak paylaştıkları varsayımlar ya da kavramlar çerçevesidir.
69)Filozof tarafından eleştirilen bilim adamları kimlerdir?
-Max Plack-T.Kuhn Feyerabend v.b.
70)Klasik görüş denilen bilim tasarının dayandığı temellerin bir tanesini özetleyiniz
-Bir gün gelecek bilim mükemmelleşecek bilimsel bilgi mutlaşarak, hiç kimse inanmayarak,herkes bilecektir.
71)Bilimsel bilgini özellikleri nelerdir?
- Olgusal oluş,nesnel oluş, birleştirici oluş, mantıksal oluş, eleştirici oluş ve genelleyici oluş.
72)Olgusal oluş nedir?
-Bilimin önermeleri doğrudan veya dolaylı gözlem ya da deney konusu olan olguları ifade eder.
73)Bilimsel açıklama nedir?
-Bilimsel açıklama bir olgu gerçeğini bir akıl gerçeğine çevirmektir.
74)Ön deyinin amacı nedir?
- Önceden tahmin ile olayları kontrol etmek dolayısıyla doğa ve toplum üzerindeki insan egemenliğini artırmaktır.
75)Bilimsel kuram hangi yasalardan yararlanılarak geliştirilir?-Bilimsel yasadan, doğa yasalarından ve toplumsal yasalardan yararlanarak geliştirilir
76)Toplumsal yasa nedir?
-Devlet tarafından toplumsal düzeni ve toplumdaki ilişkilerini kurup geliştirmek amacıyla konulmuş genel kavramdır.
77)Bilim değeri nedir?
-Bilimin değeri toplumun bilimin yapısına ve sonuçlarına katkıda bulunmasıdır.
78)Bilimsel bilginin yaşamla ilişkisini açıklayınız.
-Bilimsel bilgiyle elde edilen bilgilerin yaşamı kolaylaştırmasıdır.
79)Varlık nedir?
-Varlık;evrendeki her şeyin ortak adıdır.
80)Nedensellik ilkesi nedir?
-Evrende her şeyin bir nedene bağlı olarak gelişmesidir.
81)Metafizik 17.yy' dan itibaren cevher anlayışını terk edince hangi alanlara yönelmiştir?
- Madde, ruh, amaçlılık, mekanizm, ahlak,hürriyet, birlik, zorunluluk ve aşk.
82)Platon'dan Descartes'e göre 20.yy boyunca metafiziğin başlıca nedenleri nelerdir?
-Tanrı'nın varlığı evrenin yapısı, öz cevher, güç, sebep, ruh gibi konular olmuştur.
83)Metafiziğe göre insanı diğer varlıklardan ayıran en önemli özellik nedir?
-Bilmesi, bildiğini öğrenebilmesi ve bilgi üzerine düşünce sistemleri kurabilmesidir
84)Evrende bir amaçlılık olduğunu kabul edenler kimlerdir?
- Anaksogorasi, Platon ve Aristototales'tir
85)Realizm neyi savunur?
-Varlığın insan bilincinin dışında insan bilincinden bağımsız olarak var olduğunu savunur.
86)Nihilizm'in temsilcileri kimlerdir?
- Gorgios ve Nietzsche'dir.
87)Herakleitos'un varlık felsefesi nedir?
'Herakleitos'a göre varlığın ana maddesi ateştir. Her şey ateşten gelmiş ve ona dönecektir.
88)Whitehead'e göre evren nedir?
- Evren mekanik bir varlık değil canlı bir oluştur.
89)Farabi'nin varlık felsefesinin temelinde ne vardır?
- Farabi'nin varlık felsefesinde zorunlu varlık(vacibül vücut)vardır.
90)Mutlak ruhun diğer adı nedir?
- Geist'tir.
91)Hobbes'e göre doğru düşünmek nedir?
- Birleştirilmesi gerekeni birleştirmek, ayrılması gerekeni de ayırmaktır.
92)Marx'a göre madde nedir?
-Madde;her varlığın temelinde vardır ve her şey ondan çıkar.
93)Descartes'e göre madde ruh ilişkisi nasıldır?
-Ruh ve madde ayrıdır, içli dışlı değildir.Ruh maddeyi,madde ruhu etkilemez.
94)Ahlâk nedir? Açıklayınız.
-İnsanın yapıp etmelerini, karakter yapısını ve bunlarla ilgili değerlendirmeleri düzenleyen genel kuralla bütünüdür.
95)Ahlâk felsefesi hangi konuları kapsar?
-Ahlâk alanında hakim olan ilkeleri, iyi ve kötünün ne olduğunu ahlâkın ne anlama geldiğini araştırır.
96)Husset'e göre insan zihnini tasarlayan öz nedir?
—İçeriksiz özlerdir.
97)Ahlâki felsefenin temel kavramları nelerdir?
-İyi, kötü, erdem, sorumluluk, vicdan, ahlâk kanunu, ahlâki karar, ödev ve ahlâki eylem.
98)Platon'a göre dört temel erdem nelerdir?
-Bilgelik, cesaret, itidal, adalet.
99)Vicdan nedir?
-Eylem ve davranışlarımızı ahlâki yönden değerlendiren bir iç mahkemedir.
100)Ahlâk kanunu nedir?
-Ahlâki bakımdan gerekli, geçerliliği olan ahlâk kurallarıdır.
101)Stoacılara göre ahlâkın amacı nedir?
-İnsanın kendisine doğal aklı buldurmak ve bunu yaşayarak yorumlamasını sağlamaktır.
102)Kant'a göre ahlâki eylemin amacı nedir?
-Kant ahlâki eylemin ödev olduğunu söylemiştir. Bu yönüyle de önceki filozoflardan ayrılmıştır.
103)Aristoppos kimdir? Neyin kurucusudur?
-Hedanızm'in kurucusudur. Sokrates'in öğrencisidir. Onun için haz insanın hedefidir.
104)Hazcı faydacılar nedir? Temsilcileri kimlerdir?
-İyiyi haz veren şey olarak tanımlayan faydacılar vardır ki bunlara hazcı faydacılar denir. İki önemli temsilcileri vardır. W.James(1842'1910), J.Dewey (1859'1952).
105)Bencilik nedir? Kaça ayrılır?
-Bencilik; insanın kendi benliğini her şeyde ön plana çıkarmaktır. Psikolojik ve ahlâki bencilik olmak üzere ikiye ayrılır.
106)M.Stirner egoizmi nasıl savunmuştur?
-Stirner egoizmin üstünlüğünü ve egemenliğini savunmuştur. Bireyin hakkını bireye, devletin hakkını devlete verilmesini ister.
107)evrensel ahlâk yasasını kabul edenler kaça ayrılır ve temsilcileri kimlerdir?
-İkiye ayrılır. Evrensel ahl3ak yasasını öznel özelliklerin belirlediğini savunanlar; J.S.Milli, J.Bentham ve Bergson'dur. Evrensel ahlâk yasasını nesnel özelliklerin belirlediğini savunan Sokrates, Platon, Farabî'dir.
108)Bergson'a göre ahlâkî sezginin temelinde ne bulunur?
-Öznel bir unsur olan sempati bulunur.
109)Evrensel ahlâk yasasını objektif özelliklerin belirlediğini söyleyen filozoflar kimlerdir?
-Sokrat, Platon, Aristoteles, Farabî, Spinoza, Kant'tır.
110)Platon'a göre ahlâkın temeli nedir?
-Platon'a göre ahlâkın temeli iyi ideasıdır.
111)Spinoza kitabını neden geometri yöntemini kullanarak yazmıştır?
-Ahlâkın geometri aksiyomları gibi aklın ürünü olduğuna inanır. Bu yüzden herkes tarafından kabul edileceğini düşünmüştür.
112)Kant'ın ahlâk anlayışını açıklayınız.
-Kant'a göre ahlâk mutluluğu amaç edinemez.
113)Mevlâna'ya göre Allah'ın evreni yaratmasının sebebi nedir?
-Kendi gücünün, güzellik ve iyiliklerinin bilinmesini istemesidir.
114)Mevlana'ya göre akıl ne zaman özgürlüğe kavuşur?
-Akıl şiddetli arzuların tersidir ve insan mal mülk sevgisinden kurtulduğu zaman kavuşur
— Bilgi nedir? Kaç türlü bilgi vardır? (İsimlerini yazınız)
Bilgi obje ile süje arasındaki akt'tır. 6 değişik bilgi türü vardır bunlar: Gün****k bilgi, teknik bilgi, felsefi bilgi, sanat bilgisi, bilimsel bilgi, dini bilgidir.
— Bilimsel bilgi ve felsefi bilginin özellikleri nelerdir?
Bilimsel bilgi: Nesneldir. Eleştireldir. Deney ve gözleme dayalıdır. Değişebilirliği vardır. Kesinlik ve bitmişlik içerir. Sistemli ve tutarlı bir bilgi türüdür. Felsefi bilgi: Özneldir. Kesinlik yoktur, sorgulayıcı bir bilgi türüdür. Konuları bir bütün olarak inceler. Sistemli ve tutarlı bir bilgi türüdür. Akıl yürütmeye dayalıdır. Eleştirici ve esnektir. Evrenseldir.
— Felsefenin konuları nelerdir? (5 Tane yazınız)
Bilgi, bilim, varlık, dil, din, siyaset.
— Felsefe ve bilimin ortak ve farklı yönlerini nelerdir? (3'er tane yazınız)
Ortak yönleri: Eleştiriseldirler. Konuları insan, doğa ve evrendir. Gerçeğe ulaşmak amaçtır.
Farklı yönleri: Bilim konuları parçalara ayırarak, felsefe bir bütün olarak inceler. Bilim deney ve gözleme dayalıdır, felsefe akla ve mantığa. Bilimde kesin ve bitmişlik vardır, ama felsefede yoktur.
— Din ve felsefenin ortak ve farklı yönleri nelerdir? (2'şer tane yazınız)
Ortak yönleri: Özneldirler. Doğayı ve insanı konu almışlardır.
Farklı yönleri: Din vahiye bağlıdır, felsefe akla ve mantığa. Din mutlaktır, felsefe ise değişkendir.
— Niçin felsefe gereklidir?
Bilinmeyenleri öğrenmek için.
Merak ve kuşku uyandırarak doğru bilgiye ulaşmak için.
Bilimlere kaynaklık etmek için
Kültür seviyesini yükseltmek, düşünmeye yöneltmek için gereklidir.
— Çağımız felsefesinin görevleri nelerdir?
Demokrasinin eşit dağılımını sağlamaktır.
Hak ve özgürlüklerin eşit dağılımını sağlamaktır.
Gelişen bilim ve felsefeye ayak uydurulmasını sağlamaktır.
— Felsefenin tanımını yapınız?
Sürekli sorular soran, ilk bulduğuyla yetinmeyen, körü körüne bağlanmayan, evren, doğa, insan vb. konuları yöntemli, sistemli ve tutarlı bir şekilde ele alıp inceleyen araştırma etkinliğidir.
— Bilgi felsefesinin konusu nedir?
Bilginin kendisidir; yani bilginin oluşumu, yapısı, kaynakları, sınırları ve değeri ile ilgili problemlerdir.
— Bilgi felsefesinin temel kavramlarından 5 tanesini yazınız.
Obje, süje, deney, olgu, fenomen…
— Bilgi felsefesinin temel soruları nelerdir? (2 tane örnek veriniz)
Bilginin kaynağı ile ilgili sorular: Bilgi nasıl oluşuyor? , Bilginin elde edilmesinde sezgi önemlimidir?
Bilginin değeri ile ilgili sorular: Bilginin sınırı var mı? , Doğru bilgiye ulaşılabilir mi?
— İzimlerin (bilginin kaynaklarının) tanımını yapınız.
Rasyonalizm: Akla dayanan bilgi doğru bilgidir.
Empirizm: Deneye, tecrübeye dayanan bilgi doğrudur.
Pragmatizm: Faydaya dayanan bilgi türü.
Pozitivizm: Deney ve gözleme dayanan bilgi türü.
Entüisyonizm: Sezgiye dayanan bilgi.
Mistisizm, Egzistiyansiyalizm: İç tecrübeye dayanan bilgi türü.
Fideizm: Vahiye dayanan bilgi türü.
Fenomenonoloji: Saf fenomenlere dayanan bilgi türü.
— Doğru bilginin imkansızlığını (Septisizm)savunan görüşler nelerdir?
Sofistler: Gorgias ve Protayaras.
Septikler: Timon ve Pyrhoon.
— Doğru bilginin imkanlığını savunan görüşler hangileridir? (3 örnek verin)
Rasyonalistler: Descartes, Platon (Eflatun), Farabi.
Emprikler: J.Locke, D.Hume.
Kritisizler: Kant
— Platon ve Farabi'nin rasyonalizm anlayışı nedir?
Platon: İki alemin olduğunu savunur (duyular: gölgeler alemi, akıl: idealar alemi). Varlıkların asılları idealar alemindedir. Gölgeleri ise diğerindedir. İdeaların bilgisinin doğuştan var olduğunu savunmaktadır.
Farabi: Gerçeğin başında Allah vardır. Allah bir varlık yaratır. Yarattığı ilk varlık akıldır. İnsan aklı doğuştan bilgilerle gelir ama pasiftir, daha sonra deneylerle ortaya çıkar, aktifleşir.
— J.Lock'un emprizm anlayışını açıklayınız.
J.Lock zihnin boş bir levha olduğuna inanmıştır. O boş levha deneylerle doldurulur. İç ve dış deney bilginin kaynağıdır.
— Gazalinin entüisyonizm anlayışını kısaca anlatınız.
Duyular ve akıl bilginin kaynağıdır ama bunlar kesin değildir. Akıl kesin olmadığı için bundan ileride bir kesinlik noktası arar, buna da kalp gözü denir. Kalp gözü açık olan kimse, dış dünyayı ve fizik ötesini daha iyi bilir.
— Analitik Felsefe nedir? Temsilcisi kimdir?
Analitik Felsefe: Felsefenin dilinin ağır olduğunu ve bunun çözümlenmesi gerektiğini savunur. En büyük temsilcisi Ludwig Wittgenstein'dir. Dünyanın nesnelerin değil olguların toplumu olduğunu savunur.
— Fenomonoloji nedir? Temsilcisi kimdir?
Özü araştıran bir yöntemdir. En büyük temsilcisi Edmund Husserl'dir.
— Pozitivizm nedir? Temsilcisi kimdir?
Niçinlere değil, nasıllara cevap arayan bir yöntemdir. En büyük temsilcisi Auguste Comte'dur.
— David Hume' un emprizm anlayışı nedir?
Neden-Sonuç ilişkisi vardır, yani art arda geliş ilişkisi vardır. Örnek: Güneşin her gün doğudan doğması.
— Felsefe ile sanat ilişkisi ortak ve farklı yönleri nelerdir? (2 tane yazınız)
Ortak yönleri: Özneldir. Sistemli düşünmenin ürünüdürler.
Farklı yönleri: Felsefe akla ve mantığa dayanarak doğruya, sanat duygu ve düşüncelere dayanarak güzele ulaşmayı amaçlar. Felsefe sezgi yolunu, sanat ise sezi yolunu kullanarak öze ulaşmaya çalışır.
Bilim felsefesi nedir? Mantıkçı pozitivistlerin dayandığı temeller nelerdir?
— Bilim felsefesi: bilimin amacını, yöntemini ve yapısını mantığa uygun çözümlemelerle belirtme faaliyetidir. Dayandıkları temeller: emprizm, bilimsel yöntem ve matematiksel ve mantıksal çözümlemedir.
Ürün olarak bilim nedir? Temsilcileri kimlerdir? Reichenbach'ın görüşlerini açıklayınız.
— Ürün olarak bilim: bilimsel metinlerin mantık diliyle sembolik olarak yazılmasıdır. Reichenbach ve Carnap temsilcileridir. Reichenbach …(eksik cevap)
Etkinlik olarak bilim nedir? Temsilcileri kimlerdir? Kuhn'un görüşleri nelerdir?
— Etkinlik olarak bilim: bilim adamlarının kendi fikirleriyle yarattıkları eserlerdir. Kuhn ve Stephan Thulmin temsilcileridir. Kuhn: bilimin, paradigma kontrolünde sıradan sorunlara çözüm bulma etkinliği olan normal bilim dönemi ve bunalımdan kurtulmak için klasik görüşlerin yerine kişisel görüşlerin olduğu olağan üstü bilim döneminden oluştuğunu düşünmüştür.
Klasik görüşün dayandığı temellerden 3 tanesini yazınız.
— Her bilimde tek ve aynı yöntem uygulanmalıdır.
— Bilim önceden görme, bunun için eylemde bulunmadır.
— Bütün bilimler matematiksel fiziğe indirgenebilir.
Klasik görüşe yapılan eleştirilerden 3 tanesini yazınız.
— Bilimleri fiziğe indirgemek: gerçeği anlamaya engeldir.
— Bilim devrimci hamleler şeklinde ilerler.
— İnsan aklına sınır koyulamaz.
Varlık felsefesinin konusu nedir? Bilime göre varlık nedir?
— Varlık felsefesinin konusu 'var' olan her şeydir. Bilime göre varlık ise maddesi, şekli vs. olan, var olandır. Atom bile bir varlıktır.
Felsefe açısından varlık nedir? Metafizik ve ontolojiyi açıklayanız.
— Felsefe açısından varlık: bilimden farklı olarak 'genel olarak varlığın' ne olduğu üzerinde durur, yani varlık her şeydir. Metafizik: fizik ötesi, ontoloji ise varlık bilimidir. Önceleri birlikte ele alınan bu ikisi, 17.yılda ayrılmışlardır.
Metafiziğin varlıkla ilgili sorularını açıklayıp 3 örnek veriniz.
— İnsan düşünen bir varlıktır. Bundan dolayı varlık hakkında düşünüp sorular sormuştur.
'Varlık var mıdır?' 'Varlık bir tane midir, çok mudur?' 'Ben nasıl var oldum?'
Varlığın olmadığını savunan görüşler hangileridir?
— A) Nihizm ' Niçe, Taoculuk ' Lao Tse
— B) Realizm ' safdil, kritik, doğrudan.
Varlığın ne olduğu sorusuna ne cevapları verilmiştir?
— Oluş, idea, madde, hem ruh hem madde, fenomen.
Whitehead'ın varlık hakkındaki görüşünü açıklayınız.
— Whitehead'a göre temel problem ilişkiler problemidir. Evren nesnelerden değil, olaylardan meydana gelir. Ruh da bir canlıdır ve tanrı vardır.
Hegel'in varlık hakkındaki görüşünü açıklayınız.
— Hegel'e göre varlık ide olarak kabul edilmektedir. İde özne ile nesnenin birliğidir. Zıtların çatışmasıyla tez ve antitez şeklinde oluş meydana gelmiştir.
Hobbes'un varlık hakkındaki görüşünü açıklayınız.
— Hobbes'a göre doğru: birleştirilmesi gerekenleri birleştirmek, ayrılması gerekenleri ayırmaktır. Bu yüzden felsefenin konusu da cisimlerdir. Cisimler 3'e ayrılır (doğal, yapma ve ahlaki ve ya toplumsal) (insan eserleri yapma cisimlerdir)
Descartes'in varlık hakkındaki görüşlerini açıklayınız.
— Descartes'e göre varlık ruh ve maddeden oluşan değişir cevherlerden ve tanrı'dan oluşan değişmeyen cevherden meydana gelir.
—
1)Bilgi nasıl oluşur?
-Bilgi kavrama ve çıkarım yapma sonucunda oluşur.
2)Neden birden fazla bilgi türü vardır?
-Doğal, sosyal hayat ve insan çok yönlü varlıktır. Bu varlıkların her yönden açıklanması, doğru bilgi elde edilmesi için birden fazla bilgi türüne ihtiyaç vardır.
3)Gün****k bilgi nasıl bilgidir?
-Gün****k bilgi düzensiz bilgidir. Sistemli ve bilimsel değildir. Bununla birlikte gün****k bilgilerden her zaman yararlanılabilir.
4)Empirik bilginin geçerliliği ve doğruluğu neye dayanır ve neyi kolaylaştırır?
-Empirik bilginin geçerliliği ve doğruluğu kişisel tecrübeye dayanır ve günlük hayatı kolaylaştırır.
5)Teknik ile bilim arasında nasıl bir ilişki vardır?
-Tekniğin ilerlemesi bilimi ilerlettiği gibi bilimin ilerlemesinde tekniği ilerletir.
6)Sanatı diğer bilgi türlerinden ayıran en önemli özellik nedir?
-Sanatçı terimlerin yanında sesi, rengi ve maddenin çeşitli şekillerini de kullanır, özeldir.
7)Bilimsel bilginin özeliklerini belirtiniz.
*Nesneldir. Bilimsel bilgi tutarlıdır.
*Aklın ve akıl ilkelerinin ürünüdür.
*Yöntemli bir bilgidir.
8)Formel bilimler nedir?
-Düşüncenin biçimi ve tutarlılığı ile ilgilenen mantık ve matematik gibi bilimlere formel bilimler denir.
9)Doğa bilimleri nedir?
-Doğadaki olayları konu alan fizik, kimya, jeoloji, astronomi ve biyoloji gibi birimlere denir.
10)Doğa kanunları nasıl elde edilir?
-Doğa bilimleri önce doğadaki çok karmaşık olayları deney ve gözlemle inceler, sonra tümevarım yoluyla çıkarımlar yaparak genel geçerli doğa kanununu elde eder.
11)İnsan nedir?
-Tarihteki ve toplumdaki olayları değişik ortamlarda çeşitli yönleriyle anlaşılmaya çalışan varlıktır.
12)İnsan bilimleri nelerdir?
-Tarih, psikoloji, antropoloji, sosyoloji
13)Felsefenin amacı nedir?
-Felsefenin amacı; Ön yargısız, güvenilir, iyi temellendirilmiş ve tutarlı bilgi elde etmektir.
14)Felsefe bilgisi hakkında kısaca bilgi veriniz?
-Felsefe bilgisi; Varlığı parçalara ayırmadan bütünlüğünü koruyarak elde edilen bir bilgidir. Bu bilgi nesneleri ve evrenin tümünü açıklamaya çalışır.
15)Felsefe bilgisinin özelliğini yazınız?
* Tutarlı ve sistemli bir bilgidir.
* Sentezci bir bilgidir.
* Zihnin ilgisini ve akıl gücünü inceler.
16)Felsefe bilgisinin genel geçerli olmayışının sebebi nedir?
-Felsefe bilgisi insan zihninin problemlerini ele aldığı ve onlara aklın evrensel ilkelerine göre çözüm aradığı içindir.
17)Felsefe ile bilim arasındaki ortak özellikler nelerdir?
* İkisi de insan ürünüdür.
* İkisi de zihne ve akıl ilkelerine dayanır.
* İkisi de yeni bilgi peşindedir.
* İkisi de şüphe ile başlar.
* Her ikisi de hazır bilgi ile yetinmez.
18)Felsefe ile bilim arasında amaç bakımından nasıl bir yakınlık ve benzerlik vardır?
-Her ikisi de hazır bilgi ile yetinmez, yaratıcı ve eleştirici bir yaklaşımla doğruyu arar.
19)Felsefe bilimlerden hangi amaçla yararlanır.?
-Felsefe bilimlerin hepsinin ortaya koyduğu bilgilere dayanarak yükselir. Bilim Felsefeye ufuk açar, yeni bir boyut katar.
20) Bilim felsefeden hangi açılardan yararlanır?
- Felsefe bilimlerin verilerini deney dışında yorumlar. Bilimler arası eş güdümü sağlar.
21) Felsefe ve dinin kaynağı neye dayanır?
* Din genellikle ilahi kaynaklı olup vahiy temeline dayanır
*Felsefe ise insan kaynaklı olup akıl ilkelerine dayanır
22) Felsefe ve dinin amaç bakımından benzerliği nedir?
- İkisi de hakikati tanımak ve tanıtmak ister.
23) Sanat nedir?
- İnsanın serbest bir şekilde, belli kurallara uymadan güzeli aramasıdır.
24) Felsefeye bilimde neden ihtiyaç duyulur?
- Yeni bilgilerin üretilmesinde ve yorumlanmasında ihtiyaç vardır.
25) Kilisenin etkisi ne zaman azaldı ve ne şekilde azaldı?
- Yeni çağda rönesans etkisiyle azaldı.
26) Felsefenin sınırı var mıdır? Neden?
- Yoktur. İnsan beyninin sınırı olmadığı gibi felsefeninde sınırı yoktur.
27) Bilgi kuramının temel kavramları nelerdir?
- Suje (özne-ben), obje(nesne-ben olmayan), bilgi ve doğruluk(hakikat), gerçeklik, temellendirme.
28) Temellendirme bilgi kuramı açısından önemlimidir? Niçin?
— Önemlidir. Çünkü temellendirme akıl ve mantık kuralları ile üretilen bilginin tutarlı hale getirilmesi ve çelişkilerden kurtarılması anlayışıdır.
29) Olgu ile gözlem arasındaki fark nedir?
— Olgu bilim adamlarının olayı araştırıp sonuçlandırması, gözlem ise bilim adamları tarafından olguların meydana geliş şeklinin gözlemlenmesi sürecidir.
30) Hakikat ne anlamda kullanılır?
— Gerçeğe uygun olan, düşünce ile konu arasındaki uygunluk, tipine idealine uygun olan, varlık düşünce uygunluğu, ilahi hakikatler.
31) Bilginin kaynağı ile ilgili sorularda temelde hangi kavramlar ortaya çıkmıştır?
*Bilginin kaynağının akıl olduğunu söyleyen kuram
* Bilginin deneyden geldiğini söyleyen kuram.
32) Bilginin kaynağı konusunda doğru bilginin ölçütleri neden daha önemlidir?
— Çünkü doğru bilginin ölçütleri neler sorusuna verilen yanıtlar, farklı akımların ortaya çıkmasına neden olur.
33) Mantığın amacı nedir?
— Düşünceler arasındaki düzeni ve bağı idare eden ilkeleri bulmak.
34) Bilginin değeri nedir?
— Bilginin olaya ve konuya olan uygunluğu ve bu uygunluktan doğan geçerliliği demektir. 35) İlk çağ şüpheciliği neyi ifade eder?
— Kesinsizliği ifade eden ruhsal bir bunalım ve tavırdır.
36) Asıl sitemli şüphecilik kimle başlar ve düşüncesi nedir?
— Piron ile başlar. Piron 'bu böyledir' gibi kesinlik ifade eden önermeleri reddeder. Ona göre nesnelerde ve bilgilerimizde istikrar yoktur.
37) Akıl nedir? Rasyonalizm'de aklın yeri nedir?
-Akıl nesneler ve olaylar arasında ilişki kuran ve bunlardan soyutlama ve genelleme ile kavramlar yaratan yetidir. Rasyonalizm'de doğru bilginin kaynağı ve ölçütü akıldır.
38) Başlıca rasyonalist düşünürler kimlerdir?
-Platon, Aristoteles, Farabi, İbni Sina, İbni Rüşd, Descartes, Spinoza.
39) Farabi bilginin kaynağı olarak neleri kabul eder?
—Duyu, akıl ve nazarı kabul eder.
40) Descartes'in duyularla kavranılan bilgi elde etmede kullandığı yöntemin kuralları nelerdir?
- Apaçıklık, bölme-analiz, basitleştirme ve sıra, sayma ve kontrol.
41)Naiv Emprizm ne zaman son bulmuştur?
-Bilginin doğruluğu ve değeri konusunda araştırmalar yapılmaya başladığı son bulmuştur.
42)Varlık ve yokluğu tanımlayınız? -Varlık vardır, yokluk yoktur.
43)Emprizm'e göre bilgilerimizin kaynağı nedir?
-Emprizm bilgilerimizin kaynağında yalnızca deneyin bulunduğunu söyleyen akımdır.
44)David Hume göre algı kaç şekilde ortaya çıkar? Nelerdir?
-İki şekilde ortaya çıkar.
1)İzlenimler
2)İdeler (kavramlar ve düşüncelerdir).
45)Kritisizm nedir?
-Bilginin sınırlarını belirleyen felsefeye Kritisizim denir.
46)Kant felsefesine göre saf akıl ile ulaşılamayan asıl varlık sahasına nasıl ulaşılabilir?
-Kant felsefesine göre, pratik akıl yani ahlak ile ulaşılabilir.
47)Sezgicilik kim tarafından sistemleştirilmiştir?
-Sezgicilik; rasyonalizm, entelektüalizm, sasualizm, materyalizm gibi akımlara karşı Henri Bergson tarafından sistemleştirilmiştir.
48)Sezgi ve zekâ arasındaki farkı açıklayınız.
-Zekâ nesneleri olduğu gibi kavrayamaz. Özne, nesneleri ayırır, böler, analiz eder sonra bilgiyi elde eder. Oysa hayat bir bütündür. Bilinç uykuda bile çalışır.Zekâ bunu doğrudan veremezken, sezgi bir anda bütünü kavrar.Parçalara ayırmadan, bozmadan doğru bilgiyi yakalar.
49)Pozitivizmin kurucusu kimdir?
-Kurucusu Saint Simon, sistemleştiren Auquste Comte'dir.
50)Auquste Comte'nin asıl amacı nedir?
-Toplum olaylarını inceleyerek topluma yeni bir şekil yeni bir yön vermektir.
51)Analitik felsefe dili nasıl görmüştür?
-Dil dünya ve düşüncelerin bir görüntüsü olarak kabul edilmiştir.
52)Analitik felsefe hangi düşünceyi ileri sürmüştür?
-Gerçeğin bilgisine dil çözümlemeleriyle ulaşılacağını belirtmiştir.
53)Willliam James'e göre pragmatik yöntem nedir?
-Pragmatik yöntem; her kavramı kendinden pragmatik sonuçlar çıkararak yorumlamaktır.
54)John Dewey'e göre pragmatizm nedir?
-Eğitime geniş şekilde uygulamış ve bir eğitim felsefesi geliştirmiştir. Ona göre genel olarak düşünceler ve özel olarak da teoriler, eylem için sadece bir alettir.
55)Fenomenoloji nedir ve kim tarafından kurulmuştur?
-Fenomenoloji özün bilinebileceğini ileri süren bir görüştür.Alman filozofu Edmun Husserl tarafından kurulmuştur.
56)Husserl'e göre fenomenoloji konusu nedir?
-Husserl zihnin ve en genel ilkelerin zaman ve mekan dışı birer öz olarak mevcut olduğu tezinden hareket eder. Bu özlerin anlaşılması felsefenin konusu olarak görür ve bu özlere Fenomen denir.
57)Bilim felsefesi nedir?
-Bilimi anlamayı ve açıklamayı hedefleyen bilimsel bilgi birikimi üzerine yapılan felsefi çalışmalardır.
58)Orta çağ Hristiyan Skolastik dünyasında doğa bilimleri neden gelişmemiştir?
-Çünkü hristiyanlık, maddenin varlığını kabul etmiyor ve tek varlık olarak ruhu görüyordu.
59)Kartezyen rasyonalist bilgi anlayışına hangi filozoflar hakim olmuştur?
-Descantes, Spinoza Lebniz vb.
60)Atom mo****ni kim çizmiştir?
-Niels Bohr.
61)Bilim felsefesinin konusu nedir?
-Bilim yapmaktaki amacı bu etkinliğin meşru olup olmadığını ve aynı etkinliğin yöntemine olması gerektiği konu edinir.
62)Mantıkçı pozitivistlerin hedefleri nelerdir?
-Bilimsel bir kimlik vermektedir.
63)Mantıkçı pozitivizm ve mantıkçı empirizmin en önemli temsilcileri kimlerdir?
-H.Reichenbach ve R.Carnap'tır.
64)Doğrulama nedir?
-Doğrulama,bir varsayımın doğru olduğunu denetlemek için deney ve mantıki ispatlarla yapılan işlemlerin tamamıdır.
65)Çözümleyici felsefe neye yol açmıştır?
-Çözümleyici felsefe bilimi biçimselleştirmiş içeriğini yok etmiş ve nesnelliğini yitirmesine neden olmuştur.
66)Hemper bilimsel açıklamasının yapısını incelerken hangi açıklamdan söz eder?
-Objektif yasal açıklama,endüktif, yasal açıklama
67)Thomas Kuhn'ın işlediği temel konu nedir?
-Bilimin gelişmesi veya ilerleme sürecidir.
68)Paradigma nedir?
-Bilim insanlarının bilimsel problemleri tespit ederken ya da çözümlemeye girişirken ortak olarak paylaştıkları varsayımlar ya da kavramlar çerçevesidir.
69)Filozof tarafından eleştirilen bilim adamları kimlerdir?
-Max Plack-T.Kuhn Feyerabend v.b.
70)Klasik görüş denilen bilim tasarının dayandığı temellerin bir tanesini özetleyiniz
-Bir gün gelecek bilim mükemmelleşecek bilimsel bilgi mutlaşarak, hiç kimse inanmayarak,herkes bilecektir.
71)Bilimsel bilgini özellikleri nelerdir?
- Olgusal oluş,nesnel oluş, birleştirici oluş, mantıksal oluş, eleştirici oluş ve genelleyici oluş.
72)Olgusal oluş nedir?
-Bilimin önermeleri doğrudan veya dolaylı gözlem ya da deney konusu olan olguları ifade eder.
73)Bilimsel açıklama nedir?
-Bilimsel açıklama bir olgu gerçeğini bir akıl gerçeğine çevirmektir.
74)Ön deyinin amacı nedir?
- Önceden tahmin ile olayları kontrol etmek dolayısıyla doğa ve toplum üzerindeki insan egemenliğini artırmaktır.
75)Bilimsel kuram hangi yasalardan yararlanılarak geliştirilir?-Bilimsel yasadan, doğa yasalarından ve toplumsal yasalardan yararlanarak geliştirilir
76)Toplumsal yasa nedir?
-Devlet tarafından toplumsal düzeni ve toplumdaki ilişkilerini kurup geliştirmek amacıyla konulmuş genel kavramdır.
77)Bilim değeri nedir?
-Bilimin değeri toplumun bilimin yapısına ve sonuçlarına katkıda bulunmasıdır.
78)Bilimsel bilginin yaşamla ilişkisini açıklayınız.
-Bilimsel bilgiyle elde edilen bilgilerin yaşamı kolaylaştırmasıdır.
79)Varlık nedir?
-Varlık;evrendeki her şeyin ortak adıdır.
80)Nedensellik ilkesi nedir?
-Evrende her şeyin bir nedene bağlı olarak gelişmesidir.
81)Metafizik 17.yy' dan itibaren cevher anlayışını terk edince hangi alanlara yönelmiştir?
- Madde, ruh, amaçlılık, mekanizm, ahlak,hürriyet, birlik, zorunluluk ve aşk.
82)Platon'dan Descartes'e göre 20.yy boyunca metafiziğin başlıca nedenleri nelerdir?
-Tanrı'nın varlığı evrenin yapısı, öz cevher, güç, sebep, ruh gibi konular olmuştur.
83)Metafiziğe göre insanı diğer varlıklardan ayıran en önemli özellik nedir?
-Bilmesi, bildiğini öğrenebilmesi ve bilgi üzerine düşünce sistemleri kurabilmesidir
84)Evrende bir amaçlılık olduğunu kabul edenler kimlerdir?
- Anaksogorasi, Platon ve Aristototales'tir
85)Realizm neyi savunur?
-Varlığın insan bilincinin dışında insan bilincinden bağımsız olarak var olduğunu savunur.
86)Nihilizm'in temsilcileri kimlerdir?
- Gorgios ve Nietzsche'dir.
87)Herakleitos'un varlık felsefesi nedir?
'Herakleitos'a göre varlığın ana maddesi ateştir. Her şey ateşten gelmiş ve ona dönecektir.
88)Whitehead'e göre evren nedir?
- Evren mekanik bir varlık değil canlı bir oluştur.
89)Farabi'nin varlık felsefesinin temelinde ne vardır?
- Farabi'nin varlık felsefesinde zorunlu varlık(vacibül vücut)vardır.
90)Mutlak ruhun diğer adı nedir?
- Geist'tir.
91)Hobbes'e göre doğru düşünmek nedir?
- Birleştirilmesi gerekeni birleştirmek, ayrılması gerekeni de ayırmaktır.
92)Marx'a göre madde nedir?
-Madde;her varlığın temelinde vardır ve her şey ondan çıkar.
93)Descartes'e göre madde ruh ilişkisi nasıldır?
-Ruh ve madde ayrıdır, içli dışlı değildir.Ruh maddeyi,madde ruhu etkilemez.
94)Ahlâk nedir? Açıklayınız.
-İnsanın yapıp etmelerini, karakter yapısını ve bunlarla ilgili değerlendirmeleri düzenleyen genel kuralla bütünüdür.
95)Ahlâk felsefesi hangi konuları kapsar?
-Ahlâk alanında hakim olan ilkeleri, iyi ve kötünün ne olduğunu ahlâkın ne anlama geldiğini araştırır.
96)Husset'e göre insan zihnini tasarlayan öz nedir?
—İçeriksiz özlerdir.
97)Ahlâki felsefenin temel kavramları nelerdir?
-İyi, kötü, erdem, sorumluluk, vicdan, ahlâk kanunu, ahlâki karar, ödev ve ahlâki eylem.
98)Platon'a göre dört temel erdem nelerdir?
-Bilgelik, cesaret, itidal, adalet.
99)Vicdan nedir?
-Eylem ve davranışlarımızı ahlâki yönden değerlendiren bir iç mahkemedir.
100)Ahlâk kanunu nedir?
-Ahlâki bakımdan gerekli, geçerliliği olan ahlâk kurallarıdır.
101)Stoacılara göre ahlâkın amacı nedir?
-İnsanın kendisine doğal aklı buldurmak ve bunu yaşayarak yorumlamasını sağlamaktır.
102)Kant'a göre ahlâki eylemin amacı nedir?
-Kant ahlâki eylemin ödev olduğunu söylemiştir. Bu yönüyle de önceki filozoflardan ayrılmıştır.
103)Aristoppos kimdir? Neyin kurucusudur?
-Hedanızm'in kurucusudur. Sokrates'in öğrencisidir. Onun için haz insanın hedefidir.
104)Hazcı faydacılar nedir? Temsilcileri kimlerdir?
-İyiyi haz veren şey olarak tanımlayan faydacılar vardır ki bunlara hazcı faydacılar denir. İki önemli temsilcileri vardır. W.James(1842'1910), J.Dewey (1859'1952).
105)Bencilik nedir? Kaça ayrılır?
-Bencilik; insanın kendi benliğini her şeyde ön plana çıkarmaktır. Psikolojik ve ahlâki bencilik olmak üzere ikiye ayrılır.
106)M.Stirner egoizmi nasıl savunmuştur?
-Stirner egoizmin üstünlüğünü ve egemenliğini savunmuştur. Bireyin hakkını bireye, devletin hakkını devlete verilmesini ister.
107)evrensel ahlâk yasasını kabul edenler kaça ayrılır ve temsilcileri kimlerdir?
-İkiye ayrılır. Evrensel ahl3ak yasasını öznel özelliklerin belirlediğini savunanlar; J.S.Milli, J.Bentham ve Bergson'dur. Evrensel ahlâk yasasını nesnel özelliklerin belirlediğini savunan Sokrates, Platon, Farabî'dir.
108)Bergson'a göre ahlâkî sezginin temelinde ne bulunur?
-Öznel bir unsur olan sempati bulunur.
109)Evrensel ahlâk yasasını objektif özelliklerin belirlediğini söyleyen filozoflar kimlerdir?
-Sokrat, Platon, Aristoteles, Farabî, Spinoza, Kant'tır.
110)Platon'a göre ahlâkın temeli nedir?
-Platon'a göre ahlâkın temeli iyi ideasıdır.
111)Spinoza kitabını neden geometri yöntemini kullanarak yazmıştır?
-Ahlâkın geometri aksiyomları gibi aklın ürünü olduğuna inanır. Bu yüzden herkes tarafından kabul edileceğini düşünmüştür.
112)Kant'ın ahlâk anlayışını açıklayınız.
-Kant'a göre ahlâk mutluluğu amaç edinemez.
113)Mevlâna'ya göre Allah'ın evreni yaratmasının sebebi nedir?
-Kendi gücünün, güzellik ve iyiliklerinin bilinmesini istemesidir.
114)Mevlana'ya göre akıl ne zaman özgürlüğe kavuşur?
-Akıl şiddetli arzuların tersidir ve insan mal mülk sevgisinden kurtulduğu zaman kavuşur