- Katılım
- 1 Şubat 2007
- Mesajlar
- 93,743
- Reaksiyon puanı
- 50,397
- Puanı
- 1,060
- Konum
- İstanbul
- Web Sitesi
- izleryazar.com
AD – SOYAD : SINIF: NO:
2007-2008 YILI ……………….LİSESİ FELSEFE DERSİ 2. DÖNEM 2. YAZILI SINAVI B GRUBU
1. Siyaset, hem siyaset biliminin hem de siyaset felsefesinin konusudur. Ancak siyaset bilimi varolanı incelerken, siyaset felsefesi olması gerekeni yani ideal olanı inceler.
Buna göre, aşağıdakilerden hangisi siyaset felsefesinden çok siyaset biliminin ilgilendiği sorulardan biridir?
a. Devlerin tarihsel gelişimi nasıl olmuştur?
b. Ütopik düzen gerçekleşebilir mi?
c. İdeal devlet düzeni olabilir mi?
d. Meşruiyetin ölçütü nedir?
e. Sivil toplum gerekli midir?
2. Karl Marx, kapitalist ekonomiyi yarattığı sınıf ayrımı nedeniyle, insanlık dışı bir sömürü aracı olarak nitelemiştir. Bu ekonomiden kurtulmanın yolu olarak üretim araçlarının tümünü kamulaştırmayı önermiştir.
Buna göre, Karl Marx ideal düzenin ölçütü olarak aşağıdakilerden hangisini görmektedir?
A) Adaleti B) Eşitliği C) Özgürlüğü
D) Hukuku E) Temel hakları
3. I. Hak ve özgürlükleri devlete karşı savunabilen özgür ve özerk vatandaşların oluşturduğu bütündür.
II. devletin içte ve dışta kararlar alıp bunları uygulayabilmesidir.
Verilenler aşağıdaki kavram çiftlerinden hangisine karşılık gelir?
A) Bürokrasi – Egemenlik B) Toplum – İktidar C) sivil toplum – Egemenlik D) Bürokrasi – Meşruiyet E) Egemenlik –Toplum
4. Bürokrasi akılcı bir örgütlenme biçimi olarak devletin yönetim yükümlülüklerini gerçekleştiren vazgeçilmez bir yapılanma şeklidir.
Buna göre, bürokrasi için aşağıdakilerden hangisi söylenebilir?
a. Devlete alternatif bir güçtür.
b. Devletin işlevselliğini sağlar
c. Her bakımdan devletin işleyişini zayıflatır.
d. Özgürlükleri engelleyici yapıdadır.
e. Kolayca terk edilebilir özellikler taşır.
5. Sofistler, insanın oluşturduğu düzenin doğal durumdaki güç dengesini bozduğunu, bu düzenin egemen olanlara yaradığını öne sürerler. Onlara göre, doğa insanları eşit yaratmıştır. Ancak toplumsal düzen, insanları yöneten ve yönetilen, özgür ve köle olarak ayırmıştır. Dolayısıyla insan doğasına uygun düzen arayışları boşuna bir çabadan öteye geçemez.
Buna göre, aşağıdakilerden hangisi Sofistlerin toplumsal düzen anlşayışlarını en iyi özetlemektedir?
a. İnsan, doğasına uygun devleti oluşturmalıdır.
b. Devlet insanın özüne uygun doğal bir kurumdur.
c. Her yerde geçerli toplumsal kurallar vardır.
d. İnsanlar arasındaki çatışma devletin kurulmasıyla yok olur.
e. İnsanın özüne uygun ideal bir toplumsal düzen yoktur.
6. Bir mimarın projesine dayanarak birbirinin benzeri aynı güzellikte yüzlerce konut yapılabilir. Ama bunlar sanat eseri değildir. Oysa Mimar Sinan’ın ünlü yapıtlarından biri olan “Süleymaniye Camii” bir sanat eseri olarak kabul edilebilir. Çünkü bu yapıt herhangi bir yapıt olmaktan uzaktır.
Buna göre, bir yapıtın sanat eseri olma koşulu aşağıdakilerden hangisidir?
A) Mimarının ünlü olması B) Kendi türünde özgünlük taşıması
C) İnsan yaratısı olması D) Manevi yönünün bulunması
E) Yapıtın eski çağlara ait olması
7. Küçük bir akarsuyun oluşturduğu çağlayan, tarla kenarındaki gelinciklerya da kanaryanın ötüşü “güzel” olmalarına rağmen, sanat felsefesinin konusuna girmezler. Buna karşılık Cahit Külebi’nin “Atatürk’e Ağıt” adlı şiiri ya da Picasso’nun “Guernica” adlı tablosu birer sanat ürünü olduklarından sanat felsefesinin inceleme alanına girerler.
Buna göre, bir güzelliğin sanat felsefesinin inceleme alanına girebilmesi içintaşıması gereken özellik aşağıdakilerden hangisi olmalıdır?
A. Mutlak ve kalıcı olması
B. İnsan ürünü olması
C. Doğada bulunması
D. Genel olarak kabul görmesi
E. Büyük sanatçılarca yansıtılması
8. Benedetto Croce’ye göre, sanat, sanatçının hayal gücünde ve ruhunda meydana gelen ama bir kez olup biten bir estetik yaşantıdır. Bu yaşantı, sanatla doğa arasında mutlak bir ayrım yapar. Bu anlayış, doğada ideal olanın ve mükemmelliğin bulunmadığını savunur. Mükemmelliği arayan sanatın, doğada hiçbir şekilde olmayan bir şeyi yarattığını dile getirir.
Bu yaklaşıma göre, yaratma kuramı için aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
A. Mükemmel varlık sanat eserinde kendini gösterir.
B. Dış dünyadakinden farklı ürünler meydana getirir.
C. Sanatçının duyguları belirleyicidir.
D. Sanatla dış dünya arasında kesin bir ayrıma gidilir.
E. Doğanın aslına uygun tasvir edilmesidir
9. I. Aristoteles’e göre güzellik, nesnenin parçaları arasındaki uyumlu orantıdan kaynaklanır.
II. Plotinos’a göre güzellik, tanrısal aklın evrende ışımasıdır.
III. Augustinus’a göre güzelliğin nedeni olan uyum, Tanrı’nın mükemmelliğinden kaynaklanır.
IV: Hegel’e göre, mutlak ruhun nesnelerde görünün hale gelmesidir.
V. Croce’ye göre güzellik, muutluluk veren bir ifadedir.
Verilenlerden hangilerinde filozofların güzellik anlayışlarının idealist olduğu söylenemez?
A) Yalnız V B) II veIII C) I ve V D) I, III ve V E) II ve IV
10. Kant’a göre bir nesnenin güzel olduğunu söylemek, kişisel bir yargıda bulunmaktan öte bir anlam taşır. Çünkü insan bir şeyi güzel bulduğunda, herkesin o şeyi güzel bulmasını bekler.
Buna göre, Kant’ın güzellik anlayışı için aşağıdakilerden hangisi söylenebilir?
A. Kişisel beğeniden kaynaklanır.
B. İyilik ve doğrulukla ilişkilidir.
C. Faydacı bir yaklaşımın ürünüdür.
D. Evrensel bir nitelik taşır.
E. Tamamen deneyime dayalıdır.
Klasik sorular (11.soru 10 puan, diğerleri 15’er puandır.)
11. İstenen ütopya anlayışını korku ütopyalarına dönüştüren nedenleri yazınız.
12. Platon Devlet’te kurguladığı toplum düzeninde kaç sınıfın olduğunu ve görevlerini yazınız.
13. George Orwell’ın 1984’ü hakkında bilgi veriniz.
AD – SOYAD : SINIF: NO:
FELSEFE DERSİ 1. DÖNEM 2. YAZILI SINAVI A GRUBU
1. Bilim felsefesinin konusu nedir? Belirtiniz. (10 p)
2. “Cehalet bilgiden daha fazla güven telkin eder: şu ya da bu sorunun bilim tarafından asla çözülemeyeceğini kendinden öylesi emin bir ifadeyle öne sürenler, çok bilenler değil az bilenlerdir.” (Charles Darwin) sözünü yorumlayınız. (20 p)
3. Aşağıdaki ifadelerdeki boşluklara uygun isimleri ya da kavramları yazınız. (15 p)
a. Alman filozof …………………………....………. insan zihninde, herkesi aynı hükme vardıran birtakım ilkeler bulunduğu kanısındadır. Bunlara “kategori” adını verir. Bu kategoriler on iki tanedir. Geneldir, zorunludur, kişilere göre değişmezler, sabittirler. İçleri boş olan bu kategoriler, ancak duyu organlarından gelen birtakım verilerle dolarlar ve böylece bilgi oluşur.
b. “Hayat ve olaylar değiştiğine göre, insanın ihtiyaçları da değişir; bu durum hakikatlerin de değişmesini doğurur. Çünkü, hakikat insanın işine yarama ya da fayda demektir” görüşü ……………………………………………………… aittir.
c. “Bir “at”ı ele aldığımızda “at” tan duyularla algıladığımız tek tek koşum ya da koşu atını değil, düşünsel olarak kavradığımız bir at özünü anlarız” görüşü kime ya da hangi yaklaşıma aittir? ……………………………………………………
4. Aşağıdaki sorulardan sadece birini cevaplayınız. (15 puan)
a. “Dışarıda bir gerçeklik vardır, dışarıdadır, ama, bununla birlikte zihnimize doğrudan doğruya verilmiştir. Bu gerçeklik hareketliliktir. Ortada yapılmış şeyler yoktur, yalnız yapılmakta, oluşmakta olan şeyler vardır, ortada öylece durup duran durumlar yoktur, değişmekte olan durumlar vardır.” Henri Bergson’un bu görüşleri bağlamında bilgi anlayışı hakkında bilgi veriniz.
b. Protagoras’ın “Her bir şey bana nasıl görünürse benim için böyledir; sana nasıl görünürse senin için de öyle.” Sözünü bilgi kuramı açısından değerlendiriniz.
5. Aşağıdaki sorulardan sadece birini cevaplayınız. (15 puan)
a. Klasik bilim anlayışına eleştirel yaklaşan Karl Popper'a göre ileri sürülen bilimsel yargılar niçin hiçbir zaman kesin olarak doğrulanamaz? Açıklayınız.
b. Thomas Kuhn’a göre paradigma nedir? Bir paradigmadan başka bir paradigmaya geçiş niçin ve nasıl olmaktadır? Açıklayınız.
6. Aşağıdaki sorulardan sadece birini cevaplayınız. (15 puan)
a. Bilimin özelliklerinden ‘seçici olma’ ne demektir? Açıklayınız.
b. Bilimin özelliklerinden evrensel olma ne demektir? Açıklayınız.
Test Soruları (Cevapları daire içine alınız. Doğru cevaplar 5’er puandır)
7.Locke matematiğin ve mantığın ilkelerinin doğuştan ilkeler olduğuna karşı çıkar.Ona göre bu ilkeleri çocuklar, okumamışlar ve budalalar bilmezler.Doğuştan olsalardı,onların da bilmesi gerekirdi.Çocuk acıyı tatlıdan, kırmızıyı yeşilden ayırmayı çelişmezlik ilkesini öğrenmeden çok önce öğrenir.
Paragrafa göre Locke’un bilgi yaklaşımı için aşağıdakilerden hangisi söylenebilir?
A)Bilginin kaynağını akıl ve mantık ilkeleri oluşturur.
B)Bilginin kaynağı duyum ve gözlemlerdir.
C)Bilginin kaynağı sezgisel yaklaşımdır.
D)Bilginin kaynağını inanç oluşturur
E)Bilginin kaynağı akıl ve duyumdur.
8. İlk bilim adamı bir nesneye "acaba bu bana yiyecek, giyecek, barınak, araç, oyuncak veya silah sağlar mı ?" diye değil, sadece öğrenme, bilme merakını doyurma amacı ile yaklaşmıştır. Buna göre aşağıdaki yargılardan hangisine ulaşılamaz ?
A) Bilimin başlangıcında manevi çıkar maddi çıkardan önce gelmiştir.
B) Bilimde esas olan bilim adamlarının araştırma meraklarıdır.
C) Bilimsel araştırmaların temelinde merak ve öğrenme ihtiyacı vardır.
D) Bilim adamına değil onun uğraştığı projelere destek verilmelidir.
E) Bilim adamının düşünce yapısının merakla oluşmadığı düşünülemez.
AD – SOYAD : SINIF: NO:
FELSEFE DERSİ 2.DÖNEM 1.YAZILI SINAVI A GRUBU
1. Yapılan bir eylemin sorumluluğu ile özgürlük kavramı arasındaki ilişkiyi örnekle açıklayınız. (10 p)
2. Bilim ele aldığı olgular üzerinde iyi, kötü, doğru, yanlış, haklı, haksız vb gibi değer yargılarında bulunmaz. Bu durum bilimin hangi özelliğini gösterir?(10p)
3. J. P. Sartre’ın “varoluş özden önce gelir” sözünü açıklayınız.(15 p)
4. Aristoteles’e göre bir varlığın ortaya çıkışında hangi nedenler söz konusudur? Bir örnek üzerinde belirtiniz.(10 p)
5. Kant’ın ödev ahlakının ilkesi “öyle hareket et ki, hareketlerinin ilkesi (yasası) aynı zamanda başka insanlar için de bir ilke (yasa) olsun” şeklindedir. Bu görüşü örnekle açıklayınız.(15 p)
6. Aşağıdaki cümleleri uygun şekilde tamamlayınız.(15 puan)• Felsefe varlıkları incelerken varlığı………………………..………………...inceler.
• Fenomenolojide varlığı anmada kullanılan yöntem ………………………………........ …………………….…………dır.
• Bilimi anlamaya yönelik iki yaklaşım vardır.Bunlar………………………….…….ve …………………………..……dir.
• Varlığı insan zihninden bağımsız olarak var kabul eden ve maddi cinsten olduğunu savunan görüşe ………………………………………………; varlığın ilk ve en önemli ögesinin idea (düşünce ) olduğunu öne süren öğretiye felsefede ……………………………………………… denilmektedir.
• Dış dünyadaki varlıkları gözlemleyen ……………………………………, onların en az iki ögeden meydana gelmek durumunda olduğu sonucuna varır. Bu ögeler madde ve formdur.
• Bergson’a göre insan neyin iyi neyin kötü olacağını ancak …………………………………. ile kavrayabilir.
7. Bu bölümdeki ifadeleri Doğru/Yanlış D/Y olarak işaretleyiniz.(10 puan)
• Felsefe bilimlerden ayrı bir alana sahiptir. Bu nedenle bilimlerle hiçbir ilişkisi yoktur(……)
• Metafizik bilgiler olgulara dayanarak açıklanamaz (……..)
• İyiyi ve kötüyü birbirinden ayırabilme gücüne yani bireyin kendi tutum ve eylemlerini değerlendirebilme yetisine erdem denir. (…….)
• Thomas Hobbes’a göre insanı yönlendiren iki önemli güdü vardır: bunlar “ben sevgisi” ve “kendini koruma”dır. (…..)
• Olgular arasındaki ilişkilerden oluşturulan genellemelerden yararlanarak henüz olmamış bir olguyu önceden kestirmeye hipotez (varsayım ) denir. (…..)
8. "Bütün bilgimiz 'var olan' bir şeyin bilgisidir. Bu durum bilimsel bilgiyle felsefi bilginin ortak noktasıdır. Ancak her iki alanın da bu 'var olan' hakkında soru sorma tarzları onları birbirinden ayırır." Paragraf bilimle ontolojinin hangi bakımdan birbirlerinden ayrıldıklarını iddia etmektedir ? (5 p)
A) Bilim ve felsefe, aynı varlıklara baksalar bile farklı nitelikleriyle ilgilenirler.
B) Bilim ve felsefe, herhangi bir varlık karşısında aynı ilgiyi göstermeyebilir.
C) Hem bilim hem de felsefe 'var olmayanlarla' ilgilenmezler.
D) Felsefe ve bilim aynı varlıklarla ilgilenmezler, bu da onların en önemli özelliğidir.
E) Bilim ve felsefe aynı varlıkla farklı zamanlarda ilgilenirler.
9. Aşağıdaki filozoflardan hangisi varlık felsefesinde varlığın olup olmaması konusunda diğerlerinden ayrılır?(5 p)
A) Hegel B) Marx C) Gorgias D) Farabi E) Platon
10. Etikle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi doğrudur ? (5 p)
A) Etik, süjenin obje ile ilişkisini inceler
B) Etik, bilimin metodunun nasıl olması gerektiğini araştırır.
C) Etik, insan eylemleriyle onları idare eden ilkeleri konu edinir.
D)Etik, varlığın bilgisini elde etmeğe çalışan bir disiplindir.
E) Etik insanların inanma fenomeniyle ilgilidir.
1. Bilgi nedir? Tanımlayınız.
2. Bilgi nedir?Bilgi çeşitlerini yazınız.
3. Ultrasonik seslere ilişkin bilimsel buluşun ultrason aletinde kullanılması hangi bilgi türleri arasında ilişkiyi gösterir? Siz de bu türden bir örnek yazınız.
4. “Hava bulutlu, yağmur yağacak.” “ Yoğurt, böcek ısırmalarına iyi gelir.” gibi ifadeler hangi bilgi türüne girer? Niçin?
5. Doğruluk ve gerçeklik kavramlarını açıklayarak birer örnek veriniz.
6. Platon’a göre kaç tür bilgi vardır? Bilgi veriniz.
7. Bilgi felsefesinin konusu nedir? Belirtiniz.
8. Bilgi felsefesinin soruları kaç başlık altında toplanabilir? Belirtiniz.
9. Bilginin kaynağı ile ilgili nasıl sorular sorulabilir ? örnek veriniz.
10. Protagoras’ın “Her bir şey bana nasıl görünürse benim için böyledir; sana nasıl görünürse senin için de öyle.” Sözünü bilgi kuramı açısından değerlendiriniz.
11. Protagoras’ın “insan her şeyin ölçüsüdür” sözünü bilgi açısından yorumlayınız.
12. Descartes’ın şüpheciliğinin amacı nedir? Yazınız.
13. Septiklerin şüphe anlayışı ile Descartes’ın şüphe anlayışı arasındaki en temel fark nedir?
14. Descartes varlık anlayışı bakımından ne tür bir filozoftur? Belirtiniz.
15. “Bir “at”ı ele aldığımızda “at” tan duyularla algıladığımız tek tek koşum ya da koşu atını değil, düşünsel olarak kavradığımız bir at özünü anlarız” görüşü kime ya da hangi yaklaşıma aittir?
16. Empirist filozoflardan David Hume’un nedensellik ilkesini nasıl açıkladığını yazınız.
17. D. Hume’a göre nedensellik neden bilinemez ve temellendirilemez? Örnekle açıklayınız.)
18. Entüisyonist filozoflardan Bergson’a göre bilgi elde etmenin kaç yolu vardır? Adlarını yazınız?
19. A.Comte’un üç hal yasasına göre insan düşüncesi ya da insanlık hangi hal ya da aşamalardan geçer? Belirtiniz.
20. “Hayvanın çevresi doğanın bir vergisi olduğu halde, insanın çevresi kendisinin yapıtıdır.” (Takiyettin Mengüşoğlu) sözü üzerine felsefi bir yazı yazınız.
21. Ahlak ile ahlak felsefesi arasında nasıl bir fark vardır? Açıklayınız
22. Yapılan bir eylemin sorumluluğu ile özgürlük kavramı arasındaki ilişkiyi örnekle açıklayınız.
23. Ütopya nedir? Tanımlayarak iki ütopya örneği yazınız.
24. Bürokrasi ne anlama gelir? Belirtiniz.
25. “Devlet, tek insanın eylemlerini düzenlemek için yeterli olmayan vicdanın yerine geçer” görüşünü örneklerle açıklayınız.
26. Sivil toplum nedir? Sivil toplum örgütlerinin demokrasi açısından önemi nedir?
27. Max Weber’e göre egemenliğin kullanılış biçimleri nelerdir? Örneklerle açıklayınız.
28. Kant’ın ödev ahlakının ilkesi “öyle hareket et ki, hareketlerinin ilkesi (yasası) aynı zamanda başka in-sanlar için de bir ilke (yasa) olsun” şeklindedir. Bu görüşü örnekle açıklayınız.
29. Sokrates’in “hiç kimse bilerek kötülük yapmaz” sözünü kendinizce, gerekçelerle değerlendiriniz.
30. Siyasetle siyaset felsefesi arasındaki farkı örnekle açıklayınız.
31. Felsefe ile bilimin varlığa ilişkin temel bakışını örneklerle karşılaştırınız.
32. Bilimin özelliklerinden evrensel olma ne demektir? Açıklayınız.
33. Bilimsel kuram ile felsefi kuram arasında ne gibi farklar vardır?
34. Thomas Kuhn’a göre paradigma nedir? Bir paradigmadan başka bir paradigmaya geçiş niçin ve nasıl olmaktadır? Açıklayınız.
35. Klasik bilim anlayışına eleştirel yaklaşan Karl Popper'a göre ileri sürülen bilimsel yargılar niçin hiçbir zaman kesin olarak doğrulanamaz? Açıklayınız.
36. Bilimsel açıklama ve bilimsel öndeyi arasında nasıl bir ilişki vardır? Örnek vererek açıklayınız.
37. Bilimin özelliklerinden ‘seçici olma’ ne demektir? Örnek vererek açıklayınız.
38. Sokrates, konuşmalarında, kendisinin hiçbir şey bilmediği gerekçesiyle, karşısındaki kişiye sorular yöneltir. Bu sorular ve onlara aldığı cevaplarla, önce o kişinin ortaya koyduğu düşüncenin üstünkörülüğünü, temelsizliğini gösterir. Sorularına devam ederek, konuştuğu kişinin doğru düşünceye ulaşmasına yardımcı olur. Kendi deyişiyle “ruhta uyku halinde bulunan düşünceleri doğurtmaya” uğraşır. Sokrates’in bu yaklaşımının temelindeki düşünce nedir? Belirtiniz.
39. “Dışarıda bir gerçeklik vardır, dışarıdadır, ama, bununla birlikte zihnimize doğrudan doğruya verilmiştir. Bu gerçeklik hareketliliktir. Ortada yapılmış şeyler yoktur, yalnız yapılmakta, oluşmakta olan şeyler vardır, ortada öylece durup duran durumlar yoktur, değişmekte olan durumlar vardır.” Henri Bergson’un bu görüşleri bağlamında bilgi anlayışı hakkında bilgi veriniz.
40. “Bir “at”ı ele aldığımızda “at” tan duyularla algıladığımız tek tek koşum ya da koşu atını değil, düşünsel olarak kavradığımız bir at özünü anlarız” görüşü kime ya da hangi yaklaşıma aittir? Kısaca bilgi veriniz.
41. Çağdaş Fransız filozofu J. Derrida “Günümüzde, toplumun çok acil sorunlarına cevap aramakta, hiçbir zaman olmadığı kadar felsefeye ihtiyaç duyulduğunu düşünüyorum…. Hiçbir zaman, günümüzdeki kadar felsefi hafızaya ihtiyacımız olmamıştır.” der. Felsefeye günümüzde neden daha fazla ihtiyaç duyulduğu üzerine felsefi bir yazı yazınız.
42. “Eğer bilim adamları kendilerini yalnızca bilgi için bilgi toplamayla sınırlarlarsa, bilim sakat kalacak ve yeni buluşlar yalnızca yeni dertler getirecektir. Zamanla keşfedilebilecek her şeyi keşfedebilirsin, fakat ilerlemen insanlıktan uzaklaşan bir ilerleme olacaktır. Seninle insanlık arasındaki uçurum bir gün o kadar büyüyebilir ki, senin yeni bir buluş üzerine duyduğun coşkunun karşılığı, evrensel bir dehşet haykırışı olabilir.” B. Brecht’in Galileo’nun Yaşamı adlı oyunundan alıntılanan bu parçada bilimin hangi yönü üzerinde durulmuştur? Sizce bilimin temel amacı nedir? Belirtiniz.
43. – Varlık algılanabilen olaylardan ibarettir.
– Ancak olgusal dünya (deneylenebilir varlık alanı) bilinebilir.
– Doğru bilgi, olguların deneylenmesiyle ortaya çıkar.
– Olguların, nesnel alanın, dışında bir şey yoktur.
– Doğayı doğanın kendisiyle anlamak gerekir. görüşleri hangi felsefi yaklaşıma aittir?
2007-2008 YILI ……………….LİSESİ FELSEFE DERSİ 2. DÖNEM 2. YAZILI SINAVI B GRUBU
1. Siyaset, hem siyaset biliminin hem de siyaset felsefesinin konusudur. Ancak siyaset bilimi varolanı incelerken, siyaset felsefesi olması gerekeni yani ideal olanı inceler.
Buna göre, aşağıdakilerden hangisi siyaset felsefesinden çok siyaset biliminin ilgilendiği sorulardan biridir?
a. Devlerin tarihsel gelişimi nasıl olmuştur?
b. Ütopik düzen gerçekleşebilir mi?
c. İdeal devlet düzeni olabilir mi?
d. Meşruiyetin ölçütü nedir?
e. Sivil toplum gerekli midir?
2. Karl Marx, kapitalist ekonomiyi yarattığı sınıf ayrımı nedeniyle, insanlık dışı bir sömürü aracı olarak nitelemiştir. Bu ekonomiden kurtulmanın yolu olarak üretim araçlarının tümünü kamulaştırmayı önermiştir.
Buna göre, Karl Marx ideal düzenin ölçütü olarak aşağıdakilerden hangisini görmektedir?
A) Adaleti B) Eşitliği C) Özgürlüğü
D) Hukuku E) Temel hakları
3. I. Hak ve özgürlükleri devlete karşı savunabilen özgür ve özerk vatandaşların oluşturduğu bütündür.
II. devletin içte ve dışta kararlar alıp bunları uygulayabilmesidir.
Verilenler aşağıdaki kavram çiftlerinden hangisine karşılık gelir?
A) Bürokrasi – Egemenlik B) Toplum – İktidar C) sivil toplum – Egemenlik D) Bürokrasi – Meşruiyet E) Egemenlik –Toplum
4. Bürokrasi akılcı bir örgütlenme biçimi olarak devletin yönetim yükümlülüklerini gerçekleştiren vazgeçilmez bir yapılanma şeklidir.
Buna göre, bürokrasi için aşağıdakilerden hangisi söylenebilir?
a. Devlete alternatif bir güçtür.
b. Devletin işlevselliğini sağlar
c. Her bakımdan devletin işleyişini zayıflatır.
d. Özgürlükleri engelleyici yapıdadır.
e. Kolayca terk edilebilir özellikler taşır.
5. Sofistler, insanın oluşturduğu düzenin doğal durumdaki güç dengesini bozduğunu, bu düzenin egemen olanlara yaradığını öne sürerler. Onlara göre, doğa insanları eşit yaratmıştır. Ancak toplumsal düzen, insanları yöneten ve yönetilen, özgür ve köle olarak ayırmıştır. Dolayısıyla insan doğasına uygun düzen arayışları boşuna bir çabadan öteye geçemez.
Buna göre, aşağıdakilerden hangisi Sofistlerin toplumsal düzen anlşayışlarını en iyi özetlemektedir?
a. İnsan, doğasına uygun devleti oluşturmalıdır.
b. Devlet insanın özüne uygun doğal bir kurumdur.
c. Her yerde geçerli toplumsal kurallar vardır.
d. İnsanlar arasındaki çatışma devletin kurulmasıyla yok olur.
e. İnsanın özüne uygun ideal bir toplumsal düzen yoktur.
6. Bir mimarın projesine dayanarak birbirinin benzeri aynı güzellikte yüzlerce konut yapılabilir. Ama bunlar sanat eseri değildir. Oysa Mimar Sinan’ın ünlü yapıtlarından biri olan “Süleymaniye Camii” bir sanat eseri olarak kabul edilebilir. Çünkü bu yapıt herhangi bir yapıt olmaktan uzaktır.
Buna göre, bir yapıtın sanat eseri olma koşulu aşağıdakilerden hangisidir?
A) Mimarının ünlü olması B) Kendi türünde özgünlük taşıması
C) İnsan yaratısı olması D) Manevi yönünün bulunması
E) Yapıtın eski çağlara ait olması
7. Küçük bir akarsuyun oluşturduğu çağlayan, tarla kenarındaki gelinciklerya da kanaryanın ötüşü “güzel” olmalarına rağmen, sanat felsefesinin konusuna girmezler. Buna karşılık Cahit Külebi’nin “Atatürk’e Ağıt” adlı şiiri ya da Picasso’nun “Guernica” adlı tablosu birer sanat ürünü olduklarından sanat felsefesinin inceleme alanına girerler.
Buna göre, bir güzelliğin sanat felsefesinin inceleme alanına girebilmesi içintaşıması gereken özellik aşağıdakilerden hangisi olmalıdır?
A. Mutlak ve kalıcı olması
B. İnsan ürünü olması
C. Doğada bulunması
D. Genel olarak kabul görmesi
E. Büyük sanatçılarca yansıtılması
8. Benedetto Croce’ye göre, sanat, sanatçının hayal gücünde ve ruhunda meydana gelen ama bir kez olup biten bir estetik yaşantıdır. Bu yaşantı, sanatla doğa arasında mutlak bir ayrım yapar. Bu anlayış, doğada ideal olanın ve mükemmelliğin bulunmadığını savunur. Mükemmelliği arayan sanatın, doğada hiçbir şekilde olmayan bir şeyi yarattığını dile getirir.
Bu yaklaşıma göre, yaratma kuramı için aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
A. Mükemmel varlık sanat eserinde kendini gösterir.
B. Dış dünyadakinden farklı ürünler meydana getirir.
C. Sanatçının duyguları belirleyicidir.
D. Sanatla dış dünya arasında kesin bir ayrıma gidilir.
E. Doğanın aslına uygun tasvir edilmesidir
9. I. Aristoteles’e göre güzellik, nesnenin parçaları arasındaki uyumlu orantıdan kaynaklanır.
II. Plotinos’a göre güzellik, tanrısal aklın evrende ışımasıdır.
III. Augustinus’a göre güzelliğin nedeni olan uyum, Tanrı’nın mükemmelliğinden kaynaklanır.
IV: Hegel’e göre, mutlak ruhun nesnelerde görünün hale gelmesidir.
V. Croce’ye göre güzellik, muutluluk veren bir ifadedir.
Verilenlerden hangilerinde filozofların güzellik anlayışlarının idealist olduğu söylenemez?
A) Yalnız V B) II veIII C) I ve V D) I, III ve V E) II ve IV
10. Kant’a göre bir nesnenin güzel olduğunu söylemek, kişisel bir yargıda bulunmaktan öte bir anlam taşır. Çünkü insan bir şeyi güzel bulduğunda, herkesin o şeyi güzel bulmasını bekler.
Buna göre, Kant’ın güzellik anlayışı için aşağıdakilerden hangisi söylenebilir?
A. Kişisel beğeniden kaynaklanır.
B. İyilik ve doğrulukla ilişkilidir.
C. Faydacı bir yaklaşımın ürünüdür.
D. Evrensel bir nitelik taşır.
E. Tamamen deneyime dayalıdır.
Klasik sorular (11.soru 10 puan, diğerleri 15’er puandır.)
11. İstenen ütopya anlayışını korku ütopyalarına dönüştüren nedenleri yazınız.
12. Platon Devlet’te kurguladığı toplum düzeninde kaç sınıfın olduğunu ve görevlerini yazınız.
13. George Orwell’ın 1984’ü hakkında bilgi veriniz.
AD – SOYAD : SINIF: NO:
FELSEFE DERSİ 1. DÖNEM 2. YAZILI SINAVI A GRUBU
1. Bilim felsefesinin konusu nedir? Belirtiniz. (10 p)
2. “Cehalet bilgiden daha fazla güven telkin eder: şu ya da bu sorunun bilim tarafından asla çözülemeyeceğini kendinden öylesi emin bir ifadeyle öne sürenler, çok bilenler değil az bilenlerdir.” (Charles Darwin) sözünü yorumlayınız. (20 p)
3. Aşağıdaki ifadelerdeki boşluklara uygun isimleri ya da kavramları yazınız. (15 p)
a. Alman filozof …………………………....………. insan zihninde, herkesi aynı hükme vardıran birtakım ilkeler bulunduğu kanısındadır. Bunlara “kategori” adını verir. Bu kategoriler on iki tanedir. Geneldir, zorunludur, kişilere göre değişmezler, sabittirler. İçleri boş olan bu kategoriler, ancak duyu organlarından gelen birtakım verilerle dolarlar ve böylece bilgi oluşur.
b. “Hayat ve olaylar değiştiğine göre, insanın ihtiyaçları da değişir; bu durum hakikatlerin de değişmesini doğurur. Çünkü, hakikat insanın işine yarama ya da fayda demektir” görüşü ……………………………………………………… aittir.
c. “Bir “at”ı ele aldığımızda “at” tan duyularla algıladığımız tek tek koşum ya da koşu atını değil, düşünsel olarak kavradığımız bir at özünü anlarız” görüşü kime ya da hangi yaklaşıma aittir? ……………………………………………………
4. Aşağıdaki sorulardan sadece birini cevaplayınız. (15 puan)
a. “Dışarıda bir gerçeklik vardır, dışarıdadır, ama, bununla birlikte zihnimize doğrudan doğruya verilmiştir. Bu gerçeklik hareketliliktir. Ortada yapılmış şeyler yoktur, yalnız yapılmakta, oluşmakta olan şeyler vardır, ortada öylece durup duran durumlar yoktur, değişmekte olan durumlar vardır.” Henri Bergson’un bu görüşleri bağlamında bilgi anlayışı hakkında bilgi veriniz.
b. Protagoras’ın “Her bir şey bana nasıl görünürse benim için böyledir; sana nasıl görünürse senin için de öyle.” Sözünü bilgi kuramı açısından değerlendiriniz.
5. Aşağıdaki sorulardan sadece birini cevaplayınız. (15 puan)
a. Klasik bilim anlayışına eleştirel yaklaşan Karl Popper'a göre ileri sürülen bilimsel yargılar niçin hiçbir zaman kesin olarak doğrulanamaz? Açıklayınız.
b. Thomas Kuhn’a göre paradigma nedir? Bir paradigmadan başka bir paradigmaya geçiş niçin ve nasıl olmaktadır? Açıklayınız.
6. Aşağıdaki sorulardan sadece birini cevaplayınız. (15 puan)
a. Bilimin özelliklerinden ‘seçici olma’ ne demektir? Açıklayınız.
b. Bilimin özelliklerinden evrensel olma ne demektir? Açıklayınız.
Test Soruları (Cevapları daire içine alınız. Doğru cevaplar 5’er puandır)
7.Locke matematiğin ve mantığın ilkelerinin doğuştan ilkeler olduğuna karşı çıkar.Ona göre bu ilkeleri çocuklar, okumamışlar ve budalalar bilmezler.Doğuştan olsalardı,onların da bilmesi gerekirdi.Çocuk acıyı tatlıdan, kırmızıyı yeşilden ayırmayı çelişmezlik ilkesini öğrenmeden çok önce öğrenir.
Paragrafa göre Locke’un bilgi yaklaşımı için aşağıdakilerden hangisi söylenebilir?
A)Bilginin kaynağını akıl ve mantık ilkeleri oluşturur.
B)Bilginin kaynağı duyum ve gözlemlerdir.
C)Bilginin kaynağı sezgisel yaklaşımdır.
D)Bilginin kaynağını inanç oluşturur
E)Bilginin kaynağı akıl ve duyumdur.
8. İlk bilim adamı bir nesneye "acaba bu bana yiyecek, giyecek, barınak, araç, oyuncak veya silah sağlar mı ?" diye değil, sadece öğrenme, bilme merakını doyurma amacı ile yaklaşmıştır. Buna göre aşağıdaki yargılardan hangisine ulaşılamaz ?
A) Bilimin başlangıcında manevi çıkar maddi çıkardan önce gelmiştir.
B) Bilimde esas olan bilim adamlarının araştırma meraklarıdır.
C) Bilimsel araştırmaların temelinde merak ve öğrenme ihtiyacı vardır.
D) Bilim adamına değil onun uğraştığı projelere destek verilmelidir.
E) Bilim adamının düşünce yapısının merakla oluşmadığı düşünülemez.
AD – SOYAD : SINIF: NO:
FELSEFE DERSİ 2.DÖNEM 1.YAZILI SINAVI A GRUBU
1. Yapılan bir eylemin sorumluluğu ile özgürlük kavramı arasındaki ilişkiyi örnekle açıklayınız. (10 p)
2. Bilim ele aldığı olgular üzerinde iyi, kötü, doğru, yanlış, haklı, haksız vb gibi değer yargılarında bulunmaz. Bu durum bilimin hangi özelliğini gösterir?(10p)
3. J. P. Sartre’ın “varoluş özden önce gelir” sözünü açıklayınız.(15 p)
4. Aristoteles’e göre bir varlığın ortaya çıkışında hangi nedenler söz konusudur? Bir örnek üzerinde belirtiniz.(10 p)
5. Kant’ın ödev ahlakının ilkesi “öyle hareket et ki, hareketlerinin ilkesi (yasası) aynı zamanda başka insanlar için de bir ilke (yasa) olsun” şeklindedir. Bu görüşü örnekle açıklayınız.(15 p)
6. Aşağıdaki cümleleri uygun şekilde tamamlayınız.(15 puan)• Felsefe varlıkları incelerken varlığı………………………..………………...inceler.
• Fenomenolojide varlığı anmada kullanılan yöntem ………………………………........ …………………….…………dır.
• Bilimi anlamaya yönelik iki yaklaşım vardır.Bunlar………………………….…….ve …………………………..……dir.
• Varlığı insan zihninden bağımsız olarak var kabul eden ve maddi cinsten olduğunu savunan görüşe ………………………………………………; varlığın ilk ve en önemli ögesinin idea (düşünce ) olduğunu öne süren öğretiye felsefede ……………………………………………… denilmektedir.
• Dış dünyadaki varlıkları gözlemleyen ……………………………………, onların en az iki ögeden meydana gelmek durumunda olduğu sonucuna varır. Bu ögeler madde ve formdur.
• Bergson’a göre insan neyin iyi neyin kötü olacağını ancak …………………………………. ile kavrayabilir.
7. Bu bölümdeki ifadeleri Doğru/Yanlış D/Y olarak işaretleyiniz.(10 puan)
• Felsefe bilimlerden ayrı bir alana sahiptir. Bu nedenle bilimlerle hiçbir ilişkisi yoktur(……)
• Metafizik bilgiler olgulara dayanarak açıklanamaz (……..)
• İyiyi ve kötüyü birbirinden ayırabilme gücüne yani bireyin kendi tutum ve eylemlerini değerlendirebilme yetisine erdem denir. (…….)
• Thomas Hobbes’a göre insanı yönlendiren iki önemli güdü vardır: bunlar “ben sevgisi” ve “kendini koruma”dır. (…..)
• Olgular arasındaki ilişkilerden oluşturulan genellemelerden yararlanarak henüz olmamış bir olguyu önceden kestirmeye hipotez (varsayım ) denir. (…..)
8. "Bütün bilgimiz 'var olan' bir şeyin bilgisidir. Bu durum bilimsel bilgiyle felsefi bilginin ortak noktasıdır. Ancak her iki alanın da bu 'var olan' hakkında soru sorma tarzları onları birbirinden ayırır." Paragraf bilimle ontolojinin hangi bakımdan birbirlerinden ayrıldıklarını iddia etmektedir ? (5 p)
A) Bilim ve felsefe, aynı varlıklara baksalar bile farklı nitelikleriyle ilgilenirler.
B) Bilim ve felsefe, herhangi bir varlık karşısında aynı ilgiyi göstermeyebilir.
C) Hem bilim hem de felsefe 'var olmayanlarla' ilgilenmezler.
D) Felsefe ve bilim aynı varlıklarla ilgilenmezler, bu da onların en önemli özelliğidir.
E) Bilim ve felsefe aynı varlıkla farklı zamanlarda ilgilenirler.
9. Aşağıdaki filozoflardan hangisi varlık felsefesinde varlığın olup olmaması konusunda diğerlerinden ayrılır?(5 p)
A) Hegel B) Marx C) Gorgias D) Farabi E) Platon
10. Etikle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi doğrudur ? (5 p)
A) Etik, süjenin obje ile ilişkisini inceler
B) Etik, bilimin metodunun nasıl olması gerektiğini araştırır.
C) Etik, insan eylemleriyle onları idare eden ilkeleri konu edinir.
D)Etik, varlığın bilgisini elde etmeğe çalışan bir disiplindir.
E) Etik insanların inanma fenomeniyle ilgilidir.
1. Bilgi nedir? Tanımlayınız.
2. Bilgi nedir?Bilgi çeşitlerini yazınız.
3. Ultrasonik seslere ilişkin bilimsel buluşun ultrason aletinde kullanılması hangi bilgi türleri arasında ilişkiyi gösterir? Siz de bu türden bir örnek yazınız.
4. “Hava bulutlu, yağmur yağacak.” “ Yoğurt, böcek ısırmalarına iyi gelir.” gibi ifadeler hangi bilgi türüne girer? Niçin?
5. Doğruluk ve gerçeklik kavramlarını açıklayarak birer örnek veriniz.
6. Platon’a göre kaç tür bilgi vardır? Bilgi veriniz.
7. Bilgi felsefesinin konusu nedir? Belirtiniz.
8. Bilgi felsefesinin soruları kaç başlık altında toplanabilir? Belirtiniz.
9. Bilginin kaynağı ile ilgili nasıl sorular sorulabilir ? örnek veriniz.
10. Protagoras’ın “Her bir şey bana nasıl görünürse benim için böyledir; sana nasıl görünürse senin için de öyle.” Sözünü bilgi kuramı açısından değerlendiriniz.
11. Protagoras’ın “insan her şeyin ölçüsüdür” sözünü bilgi açısından yorumlayınız.
12. Descartes’ın şüpheciliğinin amacı nedir? Yazınız.
13. Septiklerin şüphe anlayışı ile Descartes’ın şüphe anlayışı arasındaki en temel fark nedir?
14. Descartes varlık anlayışı bakımından ne tür bir filozoftur? Belirtiniz.
15. “Bir “at”ı ele aldığımızda “at” tan duyularla algıladığımız tek tek koşum ya da koşu atını değil, düşünsel olarak kavradığımız bir at özünü anlarız” görüşü kime ya da hangi yaklaşıma aittir?
16. Empirist filozoflardan David Hume’un nedensellik ilkesini nasıl açıkladığını yazınız.
17. D. Hume’a göre nedensellik neden bilinemez ve temellendirilemez? Örnekle açıklayınız.)
18. Entüisyonist filozoflardan Bergson’a göre bilgi elde etmenin kaç yolu vardır? Adlarını yazınız?
19. A.Comte’un üç hal yasasına göre insan düşüncesi ya da insanlık hangi hal ya da aşamalardan geçer? Belirtiniz.
20. “Hayvanın çevresi doğanın bir vergisi olduğu halde, insanın çevresi kendisinin yapıtıdır.” (Takiyettin Mengüşoğlu) sözü üzerine felsefi bir yazı yazınız.
21. Ahlak ile ahlak felsefesi arasında nasıl bir fark vardır? Açıklayınız
22. Yapılan bir eylemin sorumluluğu ile özgürlük kavramı arasındaki ilişkiyi örnekle açıklayınız.
23. Ütopya nedir? Tanımlayarak iki ütopya örneği yazınız.
24. Bürokrasi ne anlama gelir? Belirtiniz.
25. “Devlet, tek insanın eylemlerini düzenlemek için yeterli olmayan vicdanın yerine geçer” görüşünü örneklerle açıklayınız.
26. Sivil toplum nedir? Sivil toplum örgütlerinin demokrasi açısından önemi nedir?
27. Max Weber’e göre egemenliğin kullanılış biçimleri nelerdir? Örneklerle açıklayınız.
28. Kant’ın ödev ahlakının ilkesi “öyle hareket et ki, hareketlerinin ilkesi (yasası) aynı zamanda başka in-sanlar için de bir ilke (yasa) olsun” şeklindedir. Bu görüşü örnekle açıklayınız.
29. Sokrates’in “hiç kimse bilerek kötülük yapmaz” sözünü kendinizce, gerekçelerle değerlendiriniz.
30. Siyasetle siyaset felsefesi arasındaki farkı örnekle açıklayınız.
31. Felsefe ile bilimin varlığa ilişkin temel bakışını örneklerle karşılaştırınız.
32. Bilimin özelliklerinden evrensel olma ne demektir? Açıklayınız.
33. Bilimsel kuram ile felsefi kuram arasında ne gibi farklar vardır?
34. Thomas Kuhn’a göre paradigma nedir? Bir paradigmadan başka bir paradigmaya geçiş niçin ve nasıl olmaktadır? Açıklayınız.
35. Klasik bilim anlayışına eleştirel yaklaşan Karl Popper'a göre ileri sürülen bilimsel yargılar niçin hiçbir zaman kesin olarak doğrulanamaz? Açıklayınız.
36. Bilimsel açıklama ve bilimsel öndeyi arasında nasıl bir ilişki vardır? Örnek vererek açıklayınız.
37. Bilimin özelliklerinden ‘seçici olma’ ne demektir? Örnek vererek açıklayınız.
38. Sokrates, konuşmalarında, kendisinin hiçbir şey bilmediği gerekçesiyle, karşısındaki kişiye sorular yöneltir. Bu sorular ve onlara aldığı cevaplarla, önce o kişinin ortaya koyduğu düşüncenin üstünkörülüğünü, temelsizliğini gösterir. Sorularına devam ederek, konuştuğu kişinin doğru düşünceye ulaşmasına yardımcı olur. Kendi deyişiyle “ruhta uyku halinde bulunan düşünceleri doğurtmaya” uğraşır. Sokrates’in bu yaklaşımının temelindeki düşünce nedir? Belirtiniz.
39. “Dışarıda bir gerçeklik vardır, dışarıdadır, ama, bununla birlikte zihnimize doğrudan doğruya verilmiştir. Bu gerçeklik hareketliliktir. Ortada yapılmış şeyler yoktur, yalnız yapılmakta, oluşmakta olan şeyler vardır, ortada öylece durup duran durumlar yoktur, değişmekte olan durumlar vardır.” Henri Bergson’un bu görüşleri bağlamında bilgi anlayışı hakkında bilgi veriniz.
40. “Bir “at”ı ele aldığımızda “at” tan duyularla algıladığımız tek tek koşum ya da koşu atını değil, düşünsel olarak kavradığımız bir at özünü anlarız” görüşü kime ya da hangi yaklaşıma aittir? Kısaca bilgi veriniz.
41. Çağdaş Fransız filozofu J. Derrida “Günümüzde, toplumun çok acil sorunlarına cevap aramakta, hiçbir zaman olmadığı kadar felsefeye ihtiyaç duyulduğunu düşünüyorum…. Hiçbir zaman, günümüzdeki kadar felsefi hafızaya ihtiyacımız olmamıştır.” der. Felsefeye günümüzde neden daha fazla ihtiyaç duyulduğu üzerine felsefi bir yazı yazınız.
42. “Eğer bilim adamları kendilerini yalnızca bilgi için bilgi toplamayla sınırlarlarsa, bilim sakat kalacak ve yeni buluşlar yalnızca yeni dertler getirecektir. Zamanla keşfedilebilecek her şeyi keşfedebilirsin, fakat ilerlemen insanlıktan uzaklaşan bir ilerleme olacaktır. Seninle insanlık arasındaki uçurum bir gün o kadar büyüyebilir ki, senin yeni bir buluş üzerine duyduğun coşkunun karşılığı, evrensel bir dehşet haykırışı olabilir.” B. Brecht’in Galileo’nun Yaşamı adlı oyunundan alıntılanan bu parçada bilimin hangi yönü üzerinde durulmuştur? Sizce bilimin temel amacı nedir? Belirtiniz.
43. – Varlık algılanabilen olaylardan ibarettir.
– Ancak olgusal dünya (deneylenebilir varlık alanı) bilinebilir.
– Doğru bilgi, olguların deneylenmesiyle ortaya çıkar.
– Olguların, nesnel alanın, dışında bir şey yoktur.
– Doğayı doğanın kendisiyle anlamak gerekir. görüşleri hangi felsefi yaklaşıma aittir?
