10.Sınıf Edebiyat Dersi 2.Dönem 3.Yazılı Soruları

ADINIZ SOYADINIZ:…………………………………...

NUMARANIZ…………..
1.Saçma ey göz eşkden gönlümdeki odlara su 1. Ey göz, gönlümdeki ateşlere, gözyaşından su saçma, böylesine Kim bu denli dutuşan odlara kılmaz çare su tutuşan ateşlere su çare kılmaz.

5.Suya versin bağ-ban gülzar-ı zahmet çekmesin 5.Bahçıvan boşuna zahmet çekmesin, gül bahçesini suya versin, bin gül Bir gül açılmaz yüzün tek verse bin-gülzâre su bahçesine su verse, senin yüzün gibi bir gül açılmasına imkân yoktur.

7.Ârızın yâdiyle nem-nâk olsa müjgânım n'ola 7.Yanağını hatırlarken kirpiklerim ıslansa bunda şaşılacak ne var? Gül
Zâyi olmaz gül temennâsiyle vermek hâre su yetiştirmek isterken, dikene verilen su boşa gitmez.

11.Ravza-ı kûyuna her dem durmayıp eyler güzâr 11. Su, durmadan senin mahallendeki bahçeye doğru akıyor. Galiba
Âşık olmuş gâlibâ ol serv-i hoş reftâre su o, hoş yürüyüşlü sevgiliye âşık.

16.Tıynet-i pâkini rûşen kılmış ehl-i âleme 16. Su temiz tabiatını âleme aydınlık (berrak) kılmış ve Hazret-i
İktidâ kılmış tarîk-i Ahmed-i Muhtâr'e su Muhammed'in, yoluna girmiştir.

19.Mu'ciz-i bir bahr-i bî-pâyan imiş âlemde kim 19. Onun mucizi âlemde öyle nihayetsiz bir hidayet denizidir ki, binlerce
Yetmiş andan bin bin âteş-hâne-i küffâre su kâfir tapınağına o denizden hidayet ermiştir.

23.Hâk-i pâyine yetem der ömrlerdir muttasıl 23. Su senin ayağının toprağına erişeyim diye durmadan, ömürler
Başını taştan taşa vurup gezer âvâre su boyu başını taştan taşa vurarak âvâre gezer durur.

30.Yümn-i na'tinden güher olmuş Fuzûlî sözleri 30. Na'tının uğuru ile Fuzulî'nin sözleri nisan yağmurundan vücuda gelen
Ebr-i nîsandan dönen tek lü'lü-i şeh-vâre su büyük inci tanelerine benzemiştir.

31Hâb-ı gafletten olan bîdâr olanda Rûz-ı Haşr 31. Mahşer günü gaflet uykusundan uyandığımda ve hasret gözyaşlarından
Eşk-i hasretten dökende dîde-i bîdâre su uykusuz gözlerim su döktüğünde (ağladığımda) umduğum odur ki, mahrum
olmayayım, vaslının çeşmesi senin yüzüne teşne olan bana su versin.
fâ î lâ tün /fâ î lâ tün /fâ î lâ tün /fâ î lün

1. Yukarıdaki kasidenin bölümlerini gösteriniz. (10 puan)
2. Konusuna göre kaside çeşitlerinden tevhid,münacaat,hicviye ve mersiyeyi açıkjlayarak bu kasidenin konusuna göre türünü nedeniyle birlikte yazınız.(15puan)
3. Matla beyitini kasidenin üstünde gösteriniz.(5 Puan)
4. Şiirden telmih, hüsn-i talil, nida, teşhis,tezat sanatlarına birer örnek bulunuz.(20 puan)
5.Şiirin kalıbını “7” numaralı beyit üzerinde uygulayınız. (10 puan)

Bir safâ bahşedelim gel şu dil-i nâ-şâda
Gidelim serv-i revânım yürü Sa’d- âbâd’a
İşte üç kayık iskelede âmâde
Gidelim serv-i revânım yürü Sa’d- âbâd’a

6.Yukarıdaki dörtlüğü şairin edebî kişiliği ve dönemin zihniyeti ile ilişki kurarak açıklayınız.(10 puan)

7. Makalat’ın kim tarafından yazıldığını belirterek eserde karşılaştırılan olumlu ve olumsuz yargıları aşağıdaki tabloya yazınız.(10 puan)



8. Aşağıdaki ifadelerden doğru olanların yanına D yanlışların yanına Y yazınız. (10 puan)
Dede Korkut Hikayeleri Dede korkut tarafından yazılmıştır. ( )
Mesneviler olay çevresinde gelişen metinlerdendir. ( )
Cemşid u Hurşid’in teması kahramanlıktır. ( )
Baki eserlerinde dinî konularda hiç değinmemiştir. ( )
Battalname ‘de Anadolunun İslamlaştırıldığı dönemde Müslüman Türklerle Bizanslıların savaşları anlatılır. ( )

9.Boşlukları uygun şekilde doldurunuz. (10 puan)

Rubai nazım biçiminin Fars edebiyatındaki en önemli temsilcisi …………………………………………..
…………………… divan şiirine Türklerin kattığı bir nazım şeklidir.
Dede Korkut Hikayeleri ……………………………………………den ………………………………………………… geçiş örneğidir.
Danişmend-name ……………………….. Türkçesi ile yazılmıştır.














-------------------------------------------------------









ADINIZ SOYADINIZ:…………………………………...

NUMARANIZ…………..
(12) 1- Aşağıdaki boşlukları doldurunuz.
a) ...................... ............... geçiş döneminin ilk eseridir. Yusuf Has Hacip tarafından yazılmıştır.Edebiyatımızda .......................
.................... türünün ilk örneğidir.
b) ........................................................ yazarı ......................... .........................’tur.Araplara Türkçe’yi öğretmek ve Türkçe’nin
Arapça kadar zengin bir dil olduğunu göstermek amacıyla yazılmıştır.
c) ‘’Hikmet’’ adını verdiği şiirlerini ‘’Divan-ı Hikmet ‘’ adlı eserde toplayan ....................... ......................... edebiyatımızda
................................ kurucusu sayılır.

(10) 2- -‘’ ‘Asl’ı kaybetmişse bir insan,arar.
Asl’a dönmek için hep uygun an arar.’’ Beytini tasavvuf anlayışına göre açıklayınız.








“Akşehir’e gelen bir bilgin,kentin en bilgili kişisiyle atışmak istediğini söylemiş.Nasreddin Hoca’yı çağırmışlar.
Yabancı bilgin , değnekle yere bir daire çizmiş.Hoca Değneği elinden alıp bu daireyi ortadan ikiye bölmüş.
Adam Hoca’nın çizdiğine bir çizgi daha çekmiş,daire dörde bölünmüş.Hoca dairenin üç bölümünü alır gibi yapmış; dördüncü bölümü karşısındakine verir gibi itelemiş.Yabancı , parmaklarını bir araya getirerek elini yere doğru sallamış.Hoca , bunun tam tersini yapmış.
Karşılaşma sona erince yabancı bilgin açıklamış:
“Sizin Hoca pek yaman ! Dünyanın yuvarlak olduğunu gösterdim,’Ortasında Ekvator var’,dedi. Dörde böldüm,’Dörtte üçü su, dörtte biri kara’,dedi.’Yağmur neden yağar ?’ dedim,’Sular buharlaşınca göğe yükselip bulut olur,sonra da yağmura dönüşür ‘,yanıtını verdi.
Akşehirliler Hoca’ya da sormuşlar bu tartışmanın anlamını.Hoca şunları söylemiş:
“Obur herif,’Bir tepsi baklava olsa’, dedi.’Tek başına yiyemezsin ‘, dedim, ‘yarısı benim’.’Dörde bölsek ne yaparsın?’dedi,’üçte birini yerim ‘ dedim.’Üstüne ceviz,fıstık filan eksek’, dedi.’İyi olur ama küllü ateşte olmaz, harlı ateş gerek ‘, dedim. Bırakıp gitti!”
(10)3-Yukarıdaki fıkradan nasıl bir sonuç çıkarabiliriz?






(10) 4- Okuduğunuz fıkrada anlatımı nükteli yapan unsur nedir?





(10) 5- Nasreddin Hoca kaçıncı yüzyılda yaşamıştır? Nasıl bir kişiliğe sahiptir?







(10) 6- Aşık Tarzı Halk Edebiyatının, Anonim Halk Edebiyatından ve Tasavvuf Edebiyatından farklı olan yönlerini yazınız.










(8) 7- Dede Korkut Hikayelerinde işlenen konular nelerdir ? Dede Korkut Hikayeleri kaç hikayeden oluşur ?








(10) 8- Aşağıdaki cümlelerdeki isim tamlamalarının bulup çeşitlerini yazınız.
a) Akıllılık, başkalarının sözüyle hareket etmediğini bilmektir

b) Vatan sevgisinin yüceliğini herkes benliğinde duyar.

c)Ara sıra hapishane müdürünün izniyle , bir gardiyan refakatinde mezarlığa gidiyordu.

d) Telefon numaralarını aklımda tutamam.


(10) 9--“Koşmaya pek müsait olmayan bacaklarıyla yürümekle yuvarlanmak arasında acayip bir yürüyüşle geliyor.”cümlede geçen isim-fiilleri gösteriniz.




(10) 10- Aşağıdaki cümlelerdeki sıfat tamlamalarını bulunuz. Sıfatların çeşidini yazınız.
a) Filmdeki olaylar, Bulgaristan sınırında geçiyor.

b) Sanatçı, ilk sergisini önümüzdeki hafta İstanbul’da açacak.

c) Belediye kaçak yapıya izin vermez.

d) Kış günleri sazlı sözlü eğlenceler düzenleniyor burada.


































---------------------------------------------


ADINIZ SOYADINIZ:…………………………………...

NUMARANIZ…………..

Bağban:bahçıvan
Gülzâr:gül bahçesi
Tek:gibi
Min: bin

S1-Yukarıdaki şiirin 1.beyti günümüz Türkçesine çeviriniz.(10p)

S2-Yukarıdaki şiirin 2.beytin edebi sanatlarından iki tanesinin adını yazıp, nasıl yapıldığını açıklayanız.(10p)

S3-Yukarıdaki şiirin 2. beytini açıklayınız.(10P)

S4-Yukarıdaki şiiri (birim değeri,kafiye şeması,birim sayısı,nazım şekli,ölçü) bakımından inceleyiniz(5P)

S5-Yukarıdaki şiirin teması nedir?(5P)

S6-Mesnevi nazım şekli hakkında bilgi veriniz.(10p)

S7-Aşağıdaki açıklamaların karşısına doğru ise (D) yanlış ise (Y) yazınız.(10p)

Sadece kendisine benzetilenle yapılan benzeyeni olmayan istiareye kapalı istiare denir.
( )
Ahlaki ve felsefi konularda yazılan rubailer 1 dörtlükten oluşan şiirlerdir.
( )
Şarkının en güzel örneklerini Nef’i vermiştir.
( )
Leyla ile Mecnûn Fuzuli tarafından yazılmış bir kasidedir.
( )
Mesnevilerin uyak düzeni aa bb cc dd… biçimindedir.
( )


S8-Aşağıdaki şiirin nazım şekli ve uyak düzeni nedir? Yazınız.(10p)
Çepçevre bahar içinde bir yer gördük
Ferhâd ile Şirin’ i beraber gördük
Baktık geceden fecre kadar ellerde
Yıldızlara yükselen kadehler gördük

S9-14. yüzyıl öğretici metinleri anlatım biçimleri bakımından kaça ayrılır? Yazınız(5Puan)

S10-Divan şiirinin genel özelliklerinden 5 tanesini yazınız.(5 puan)

S11-Fuzuli’nin edebi kişiliği ile ilgili 5 maddelik çıkarımlarda bulununuz.(10P)

S12-Aşağıdaki boşlukları uygun sözcüklerle doldurunuz.(5P)
-Gazellerde beyit sayısı genellikle………………………….arasıdır.
-Aynı beyitte anlam bakımından birbiriyle ilişkili sözcükleri kullanma sanatına ………………………………………………..denir.
-Şarkının en güzel örneklerini ……………………………………….vermiştir.
-Gazelin son beytine………………………………….denir.
-…Türklerin Divan Edebiyatına kazandırdığı nazım şeklidir.

S13-Aşağıdaki edebiyatımızdaki ünlü mesnevilerin karşılarına yazarlarının adlarını yazınız.(5p)

1-Harname:…………………………………………….2-Hüsn ü Aşk:………………………………………3-İskendername:………………………………………

4-Mevlid:………………………………………………..5-Leyla ile Mecnûn:………………………………………..
BAŞARILAR