Avusturya
Avusturya Cumhuriyeti ya da kısaca Avusturya, Orta Avrupa'da denize kıyısı olmayan, dokuz eyaletten oluşan bir federasyondur. Batıda Liechtenstein ve İsviçre, güneyde İtalya ve Slovenya, doğuda Macaristan ve Slovakya, kuzeyde ise Almanya ve Çek Cumhuriyeti ile komşudur.
Coğrafya
Avusturya Batı'da Konstans Gölü'nden doğuda Neusiedl Gölü'ne kadar uzanır. En doğu noktasından en batı noktasının uzaklığı 570 kilometre, en kuzey noktasından en güney noktasının uzaklığı yaklaşık 300 kilometredir.
Doğu Alpler üzerinde kurulmuş bulunduğundan ülkenin aşağı yukarı dörtte üçü dağlık arazidir. Kuzeyde ülkeyi batıdan doğuya kateden Tuna Nehri'nin ülkedeki uzunluğu 350 kilometredir. Bu kısımlar en alçak yerlerdir. Alpler Avusturya'da ülkeyi batıdan doğuya doğru üç sıra halinde kaplamışlardır. Ülkenin en yüksek dağı 3798 m ile "Gross Glockner"dir.
Göller bakımından çok zengin olmasına rağmen bu göller çok küçüktür. En büyük gölü Neusiedl Gölü'dür ki, yüzölçümü 320 km² dir. Bunun bir kısmı da Macaristan'a aittir.
İklim
Avusturya'nın büyük bölümü, karasal ve okyanus etkileri gösteren, Orta-Avrupa geçiş ikliminin etkisi altındadır. Yoğun yağış ve Batı rüzgarı iklimi etkileyen önemli etkenlerdir. Alp bölgesinin kendine ait bir iklim özelliği vardır. Bu bölgede yazlar serin, kışlar bol kar yağışlıdır. Burada yıllık yağış 3000 mm. seviyesine ulaşır.
Ülkenin kuzey ve batısını etkisi altına alan okyanus etkisi nedeniyle bu bölgelerde yağışlar daha düşük (yıllık 2000 mm.) ve yıl içinde sıcaklık farklılaşmaları daha stabildir. Kışlar bu bölgelerde göreceli olarak yumuşak ve yazlar da sıcak geçer. Salzburg'da ortalama sıcaklık Ocak ayında -2°C Temmuz'da 18°C'dir.
Ülkenin doğusunda karasal iklim egemendir. Bu bölgede kışlar çok sert ve yağışlı geçer. Yağışlar genellikle kar şeklinde olup, alçak yerlerde yağmur halinde olur. Hava sıcaklığı kışın genellikle 0°C'ın altında bulunur. Bu zamanda dahi hava açık ve berrak olduğundan kış sporlarına elverişlidir. Ortalama sıcaklık Ocak ayında -4°C, Temmuz ayında 18°C'dir. Bu bölgede yıllık yağış oranı 600 mm. civarındadır.
Tuna Nehri kış aylarında donduğundan, ulaşımın aksamaması için buz kırma çalışmaları devamlı yapılır. Yükseklerde fırtınalar bazen çok şiddetli olur. Kara iklimi özelliğinden dolayı yaz ayları sıcak geçer. Sıcaklık ortalaması 20°C'ın üzerindedir. Bu mevsimde az miktarda da olsa yağış görülür.
Bitki Örtüsü ve Hayvanlar
Ülkenin toplam alanının yarıya yakını ormanlıktır. Kuzey Alplerin ön bölgesini daha çok meşe ve kayın ağaçlarının hakim olduğu ormanlar kaplar. Waldviertel ve Hausruck bölgeleriyle merkezi Alpler'in doğu kısmı kayın, meşe, akçaağaç, ladin ağırlıklıdır.
Avusturya'nın en önemli çevre sorunu sanayi, turizmin yol açtığı yoğun trafik ve çevre ülkelerin çevre kirliliğinin büyük katkıda bulunduğu asit yağmurudur. Ormanlık alanın dörtte biri bu problemden etkilenmektedir ve kimi bölgelerde ağaç sayısında hızlı bir azalma gözlenmektedir. Yoğun tarım, elektrik enerjisi elde etmek üzere yapılan barajlar ve ormanların azalmasıyla ortaya çıkan erozyon ülkenin diğer önemli çevre sorunlarıdır.
Avusturya'nın hayvanlar dünyası Orta Avrupa'nın çeşitliliğini gösterir. Dağlık bölgelerin tipik türleri dağ keçileri ve dağ sıçanlarıdır. Ormanlarda ayrıca karaca, alageyik ve yaban domuzları da yaşar. Ülkede 1997 yılından beri koruma altında bulunan iki düzine kadar özgür kahverengi ayı yaşamaktadır. Ülkenin doğusunda tarla faresi ve tarla sincabına rastlanır.
Ülkenin toplam alanının % 24'ü doğal koruma altındadır. Avusturya'da üç doğal park, yüzlerce de koruma alanı ve doğal park bulunur.
Doğal kaynaklar
Ülkenin aşağı yukarı %47'si ormanlarla kaplıdır. Orta Avrupa'nın en fazla ormana sahip ülkesidir. Alplerin 2150 metreye kadar olan yüksekliklerinde mevcut olan ormanların büyük bir kısmı özel şahıslara aittir.
Madenler bakımından oldukça zengin sayılan Avusturya'da demir, magnezyum, grafit ve kömür elde edilir. Dünyada en çok grafit üreten ülkedir. Petrol ve doğal gaz üretiminde Avrupa'da dördüncü sıradadır. Bunlardan başka bakır, çinko, kurşun, antimon, boksit ve tungsten madenleri de kafi miktarlarda üretilmektedir.
Nüfus ve sosyal hayat
8,17 milyon olan nüfusun yaklaşık % 93'ü Avusturyalı'dır. Almanlar, Slavlar, Hırvatlar ve Macarlar (özellikle Burgenland'da), Slovenler (özellikle Karintiya'da), Çekler (özellikle Viyana'da) ve daha küçük sayıda da İtalyanlar, Sırplar, Romenler ve Türkler ülkenin diğer azınlık gruplarıdır. Nüfusun %18,6'sını 1-14 yaş grubu, %61,6'sını 15-59 yaş grubu, %19,8'ini de 60 yaşından yukarısı teşkil etmektedir. Halkın % 68'i şehirlerde yaşar. Ülkenin nüfus yoğunluğu kilometre kareye 99 kişidir. Bununla birlikte nüfus alana eşitsiz dağılmıştır. Alplerin geniş bölgelerinde yerleşim yoktur. Yıllık nüfus artışı 2004 yılına göre yüzde 0,14 seviyesindedir. Ortalama yaşam süresi erkeklerde 76, kadınlarda 81,9 yıldır.
En önemli şehirleri Viyana (1,56 milyon), Graz (227 bin), Linz (186 bin), Salzburg (145 bin) ve İnnsbruck'dur (114 bin). Tabiat şartları icabı kış sporlarının merkezi durumundadır. Dolayısıyla turizm ve kış sporları çok gelişmiştir.
Okuma-yazma oranı oldukça yüksektir (% 98 (1983)). Ülkedeki eğitim kurumları Avrupa'nın en eski eğitim kurumlarındandır. Mesela Viyana Üniversitesi 1365'te kurulmuştur. Ülkede mevcut dört üniversite ve buna bağlı çeşitli fakülte ve üniversite seviyesinde akademiler vardır. Kilisenin eğitim ve öğretimde büyük bir ağırlığı vardır. Avrupa'nın kavşak noktası olduğu için taşımacılık ve ulaşım çok gelişmiştir.
Ülkenin resmi dili Almanca'dır. Bölgesel azınlık dili olarak Slovence ve Hırvatça da resmi dil olarak kabul edilmektedir. Sırpça, Türkçe, Slovence, Hırvatça, Macarca ve Çekçe ülkede konuşulan diğer önemli dillerdir.
Ülke nüfusunun % 78'ini Katolikler oluşturur. Yaklaşık % 5 oranında Protestan bulunur. Nüfusun geri kalanı aralarında Müslüman ve Yahudilerin de bulunduğu çeşitli azınlıkların dinlerine mensuptur.
Siyasî Hayat
Başkent Viyana'da bulunan parlamento binasıAvusturya anayasasına göre ülke demokratik federal bir cumhuriyettir. Burgenland, Karintiya, Aşağı Avusturya, Yukarı Avusturya, Salzburg, Steiermark, Tirol, Vorarlberg ve Viyana olmak üzere dokuz eyaletten oluşmaktadır.
Yürütme: Devlet Başkanı, Federal Cumhurbaşkanı sıfatı taşır. Anayasa, altı yıllık bir devre için devlet başkanının halk tarafından seçilmesini şart koşmuştur. Federal Cumhurbaşkanı dış meselelerde devleti temsil eder. Anlaşma ve kanunları imzalar, şansölye, yardımcı şansölye, bakan ve diğer yetkilileri tayin eder. Başkan aynı zamanda meclisi toplar, fesheder ve tatile sokabilir.
Hükümet başkanı ise Şansölye olarak da bilinen Federal Başbakan'dır.
Yasama: Parlamento iki kamaralıdır: Bundesrat (Eyaletler Meclisi), eyalet parlamentoları tarafından seçilen 62 milletvekilinden; Nationalrat (Millî Meclis)) ise nisbi temsil ile doğrudan seçilen 183 üyeden oluşmaktadır. Nationalrat adaylarının en az 19 yaşını doldurma şartı vardır. Bundesrat'ta hangi eyaletin kaç parlamenterle temsil edileceği, eyaletin nüfusuna bağlı olarak belirlenir. Bu meclis sadece danışman fonksiyonuna sahip olmasına karşın, kimi yasaların çıkmasını geciktirebilir.
Avusturya'da oy kullanma yaşı 16'dır.
Yargı: En üst aşamada üç mahkeme bulunur: Sadece olağanüstü durumlarda devreye giren Anayasa Mahkemesi (Verfassungsgerichthof), İdare Mahkemesi (Verwaltungsgerichthof) ve olağan durumlardan sorumlu olan Yüksek Mahkeme (der Oberste Gerichthof). Yüksek mahkemenin altında 4 yüksek eyalet mahkemesi, 17 bölge ve eyalet mahkemesi ve 200 tane de belde mahkemesi bulunur.
Savunma: 1955 yılında Avusturya'da zorunlu askerlik uygulaması başlamıştır. Zorunlu askerlik sadece erkekler için 8 aydır. 11 Şubat 1998'de asker sayısının 120 000'den 92 000'e indirilmesine karar verilmiştir. Nisan 1998'den bu yana kadınlar da gönüllü olarak askeri hizmete alınmaktadır. Düşünsel ya da dini nedenlerle silahlı görev yapmak istemeyenler için sosyal hizmetlere yönelik kurumlarda çalışarak sivil hizmet yapmak da mümkündür. Ayrıca Avusturya bayrağı önünde selam durmak istemeyen Müslüman kökenli askerlerin bayrak törenine katılma zorunluluğu yoktur.
Genel (2007)
Federal Cumhurbaşkanı - Dr. Heinz Fischer (SPÖ)
Başbakan - Dr. Alfred Gusenbauer (SPÖ)
Parlamento Başkanı - Barbara Prammer (SPÖ)
Dışişleri Bakanı - Dr. Ursula Plassnik (ÖVP)
Hükümet - Avusturya Sosyaldemokrat Partisi (SPÖ) ve Avusturya Halk Partisi (ÖVP)
Hükümet 28 Şubat 2003 tarihinde ÖVP–FPÖ tarafından kurulmuş ve 6 Mart 2003 günü yapılan güven oylamasıyla görevine başlamıştır. Ancak 2005 yılı Nisan ayında FPÖ’lü bütün Bakanlar ve 18 milletvekinden 17 tanesi Parti’den ayrılarak Haider tarafından kurulan BZÖ’ye bağlılıklarını açıklamışlardır.
Hükümet Üyeleri (2007)
Başbakan - Dr. Alfred Gusenbauer (SPÖ)
Başkaban Yardımcısı ve Maliye Bakanı - Wilhelm Molterer (ÖVP)
Avrupa ve Uluslararası İşleri Bakanı - Dr. Ursula Plassnik (ÖVP)
Ulaştırma, Yenilik ve Teknoloji Bakanı - Werner Faymann(SPÖ)
Ekonomi Bakanı - Martin Bartenstein (ÖVP)
İçişleri Bakanı - Günter Platter (ÖVP)
Eğitim, Sanat ve Kültür Bakanı - Claudia Schmied (SPÖ)
Sosyal Güvenlik ve Tüketiciyi Koruma Bakanı - Erwin Buchinger (SPÖ)
Sağlık, Aile ve Gençlik Bakanı - Andrea Kdolsky (ÖVP)
Savunma Bakanı - Norbert Darabos (SPÖ)
Tarım, Orman, Çevre ve Su Ekonomisi Bakanı - Josef Pröll (ÖVP)
Adalet Bakanı - Maria Berger (SPÖ)
Bilim ve Araştırma Bakanı - Johannes Hahn (ÖVP)
Kadın Bakanı - Doris Bures (SPÖ)
Avusturya'da Kabine mensubu sayılan Devlet Sekreterlerinin listesi ise şöyledir:
Ekonomiden sorumlu Devlet Sekreteri - Christine Marek (ÖVP)
Spordan sorumlu Devlet Sekreteri Karl - Reinhold Lopatka (ÖVP)
Maliyeden sorumlu Devlet Sekreteri - Christoph Matznetter (SPÖ)
Başbakanlıkten sorumlu Devlet Sekreteri - Heidrun Silhavy (SPÖ)
Altyapıdan sorumlu Devlet Sekreteri - Christa Kranzl (SPÖ)
Dışişleriden sorumlu Devlet Sekreteri - Hans Winkler (ÖVP)
Siyasî Partiler ve Başkanları (2007)
Avusturya'nın Sosyal Demokratik Partisi (SPÖ) - Dr. Alfred Gusenbauer
Avusturya'nın Halk Partisi (ÖVP) - Dr. Wilhelm Molterer
Avusturya'nın Özgürlük Partisi (FPÖ) - Heinz-Christian Strache
Yeşiller Partisi (GRÜNE) - Dr. Alexander van der Bellen
Avusturya’nın Geleceğinin İttifakı (BZÖ) - Peter Westenthaler (2005 yılı Nisan ayında FPÖ’den koparak kurulmuştur)
Avusturya'nın Komünist Partisi (KPÖ) - Mirko Messner
Liberal Forum (LIF) - Alexander Zach
2000'li Yıllarda Siyasî Yaşam
24 Kasım 2002 tarihinde yapılan erken genel seçimlerden (ülkede erken genel seçimlere gidilmesinin nedeni FPÖ içinde yaşanan anlaşmazlıkların su yüzüne çıkması ve FPÖ Genel Başkanı ve Başbakan Yardımcısı Susanne Riess-Passer’in görevinden istifa etmesi olmuştur) sonra kurulan ikinci ÖVP-FPÖ koalisyon hükümetinin gündemini AB kapsamında ve küresel gelişmeler çerçevesinde iktisadi politikaların yönlendirilmesi çabaları meşgul etmektedir. Bu çerçevede, işsizlik oranını azaltma, sosyal güvenlik ile vergi politikalarını yenileme ve devlet kadroları ile refah devleti uygulamalarında değişiklikler üzerinde durulmaktadır. Ayrıca, bütçe açığını kapatmak ve kamu borcunu azaltmak amacıyla yapısal reformların gerçekleştirilmesi de gündemde yer almaktadır.
FPÖ’nün bilahare gerçekleştirilen seçimlerde dikkate değer oy kaybına uğraması ve 2004 yılının ikinci yarısında yapılan eyalet seçimlerinde de oy kaybının devam etmesi bu partide çalkantılara yol açmış ve ilk aşamada FPÖ’deki aşırı sağ kanat tasfiye edilmiştir. Bilahare partinin gayriresme lideri konumunda bulunan Karintiya Eyaleti Başkanı Haider FPÖ’den ayrıldığını ve “Avusturya’nın Geleceği için Birlik” (BZÖ) adlı bir parti kurduğunu açıklamıştır. Bu gelişmeler çerçevesinde FPÖ’nün resmî lideri ve Haider’in kızkardeşi Ursula Haubner, koalisyon Hükümetindeki Bakanların tümü ve Parlamento’daki 18 milletvekilinden 17 tanesi yeni partiye katıldıklarını açıklamışlardır. Hükümetin FPÖ’lü üyeleriyle Parlamento’daki FPÖ milletvekillerinin Haider’e bağlılıklarını açıklamalarıyla Şansölye Schüssel Hükümeti devam ettirme kararı almıştır.
Ekonomi
Avusturya ekonomisi, sanayi, turizm ve tarıma dayanmaktadır. Tarıma elverişli toprakları azdır. Bol ürün alabilmek için modern tarım İkinci Dünya Savaşından sonra hızla gelişmiştir. Ülkenin alçak bölgelerinde bulunan çayırlık alanlarda hayvancılık gelişmiştir.
Ekonomisinin ana kaynağını meydana getiren sanayi dalında, pik demir ve ham çelik, alüminyum üretimi ön sıralarda yer alır. Kağıt, kimyasal madde ve plastik diğer sanayi ürünleridir.
Avusturya, dünyanın önde gelen tabii magnezit üreticisidir. Schwechat'taki büyük petrol rafinerisi, ülkenin toplam petrol ve petrol ürünleri tüketiminin dörtte üçünü karşılar.
Geniş ormanlarından elde edilen kerestenin sadece bir bölümü ülkede işlenir. İşlenmemiş kereste ülkenin başlıca ihraç ürünleri arasında yer alır.
En önemli ihraç ürünlerini; makinelar, elektronik araçlar, maden ürünleri, kağıt, elektrik enerjisi, gıda maddeleri meydana getirir.
Turizm
Avusturya'nın dağları, ormanları ve vadileri yaz ve kış aylarında ideal tatil yerleridir. Göller, dağlar ve vadiler, çeşitli sporları ile ünlüdür. Viyana ise müzik, güzel sanatlar ve tarihi eserlerin merkezidir. Operalar, sanat galerileri bale gösterilerinin verildiği salonlar başşehirde toplanmıştır. Kış aylarında binlerce ziyaretçi, kayak yapmaya Avusturya'ya gelmektedir.
Avusturya'nın Eyaletleri
Federal bir cumhuriyet olan Avusturya, dokuz eyaletten oluşur:
Eyalet (Bundesland) Başkent şeklinde:
1 Burgenland Eisenstadt
2 Karintiya (Kärnten) Klagenfurt
3 Aşağı Avusturya (Niederösterreich) St. Pölten
4 Yukarı Avusturya (Oberösterreich) Linz
5 Salzburg Salzburg
6 Steiermark Graz
7 Tirol Innsbruck
8 Vorarlberg Bregenz
9 Viyana (Wien) Viyana (Wien)
Türkiye-Avusturya İlişkileri
İki ülke ilişkileri Osmanlı dönemine kadar gider. Osmanlı döneminde iki rakip olan bu iki ülke 20. yüzyılda farklı bir ilişki formatına girmişlerdir. İkinci Dünya Savaşı'ndan sonra Avusturya tarafsız ülke haline gelmiş, Türkiye ise NATO kanadında yer almıştır.
Avusturya ayrıca Türkiye'nin Avrupa Birliği üyeliğinde de ciddi sorunlar çıkarmaktadır. Türkiye'nin AB'ye tam üye olmasına şüphe ile yaklaşan Avusturya daha çok imtiyazlı ortaklık üzerinde durmaktadır.
Türkiye-Avusturya Ekonomik İlişkileri
İthalat-İhracat [değiştir]Aşağıdaki tablo yıllara göre Türkiye'nin Avusturya'ya yaptığı ihracat ve Avuturya'dan yaptığı ithalatı göstermektedir. Rakamlar "milyon ABD Doları" cinsindendir.
Yıllar İhracat İthalat Denge Hacim şeklinde:
1998 304,0 608,3 - 304,3 912,3
1999 312,2 508,4 - 196,2 820,6
2000 292,7 515,1 - 222,4 807,8
2001 341,5 415,5 -74 757,0
2002 362,6 579,0 - 216,4 941,6
2003 472 823 - 351 1.295
2004 561,4 1.071,8 - 510,4 1.633,2
2005 658,2 931,1 -272,9 1.589,3
İki ülke arasındaki dış ticarette, 1996-2006 dönemindeki en önemli gelişme, ticarete konu malların çeşitlendirilmesi olmuştur. Türkiye'nin Avusturya’ya yönelik ihracatında, 1990 yılında en önemli malı oluşturan tekstil ve konfeksiyon ürünleri, 2003 yılında da ilk sırada yer almış, başta taşıt araçları, TV alıcıları olmak üzere, oto yedek parçaları, pistonlar, yanmalı motorlar, alüminyum ve seramik mamuller mal çeşitliliğinin önemli gruplarını oluşturmuşlardır. Bununla birlikte, Türkiye'den Avusturya'ya yapılan ihracatta başı çeken fındık, magnesit, yaş üzüm ve narenciye satışlarında da kayda değer bir artış gözlemlenmiştir. 2004 yılında Avusturya’ya yönelik mobilya ihracatında da kayda değer bir artış sağlanmıştır. Avusturya’dan ithal edilen mallar arasında en önemlileri, makine, ekipman, kağıt, elektronik-teknik cihazlar ve optik aletlerdir.
Türkiye’deki Avusturya Yatırımları
2004 yılı itibariyle Türkiye’de faaliyet gösteren 106 Avusturya sermayeli firmanın, toplam yabancı sermaye içindeki payı % 0,46’dır. Sözkonusu firmaların toplam sermaye miktarı 140 milyon Dolar civarındadır. 1980 – 2002 döneminde ülkemize girmesine izin verilen yabancı sermaye bakımından, Avusturya firmaları 175,91 milyon Dolar ile 17. sırada yer almaktadırlar.
Avusturya’daki Türk Yatırımları [değiştir]Türkiye'nin Avusturya'daki yatırımlarıda, bankacılık sektörünün başı çekmektedir.1990'lı yılların ikinci yarısında önce Denizbank ve bilahare Vakıfbank, temsilcilik faaliyetlerinin yanısıra Avusturya'da “anonim şirket” olarak örgütlenerek bankacılık işlemlerine başlamışlardır.
Bankalar haricinde, Avusturya'da yerleşik vatandaşlarımızın kurduğu ithalatçı, toptancı ve perakendeci firmalar da bulunmakla birlikte, bu firmaların ekmek üretimi ve sınırlı ölçüde kuru gıda paketleme dışında üretime yönelik faaliyetleri mevcut değildir